Kolej w Prusach Wschodnich, dworce, wiadukty, mosty. II wojna światowa w Prusach Wschodnich. Historia wschodniopruskiej 24 Dywizji Pancernej. Fortyfikacje Prus Wschodnich, kwatery, linie umocnień, schrony, bunkry.

Free Web Hosting

FORTYFIKACJE PRUS WSCHODNICH Eksploracja Vademecum mazurskiego nie tylko bunkrowca podręcznik survialu bunkrologii wprawionych bunkrowców Chodzenie po mazurskich fortyfikacjach nie różni się specjalnie od innych podobnych wypraw pozycji Mazurach typami Regelbau Warmią fortyfikacje trójkąt lidzbarski schrony kolejowe kolej mosty wiadukty tory mazury warmia pocišgi tory schrony budowane wersji lustrzanej fragmenty ścian części stropu blachy falistej strzelnice wejścia zewnętrzny zarys wymiary obiektu ławy fundamentowej ścianki działowe ogólny szkic kompas zintegrowany z linijką kątomierzem model do biegów na orientację sektory ognia schronów położenie wejść fotografować FORTYFIKACJE GIŻYCKI REJON UMOCNIONY TWIERDZA BOYEN MAZURY WARMIA OSTPREUSSEN wybrzeżu dużym schronie sztabowym Oprócz kwater istniała także Prusach Wschodnich sieć schronów przeciwlotniczych LSR dla ludnoœci cywilnej Kętrzyn Giżycko rozbudowana zwłaszcza większych miastachwęzłach kolejowych informacje o kwaterach Breitenheide Szeroki Bór kompleksów Mazurach Wybudowany latach 1935 oœrodek doœwiadczalny biura konstrukcyjne Luftwaffe których œcisłej tajemnicy pracowano nad silnikami rakietowymi pierwszymi œwiecie projektami przeciwlotniczych rakietowych pocisków kierowanych Odludny teren Puszczy Piskiej wydawałby się ostatnim miejscem III Rzeszy do prowadzenia takich prac właœnie o takie ukrycie najnowoczeœniejszych broni chodziło zachowane bunkry oœrodek schronów odpornoœci B1 pomieszczeń œluzy obiekty kondygnacje sale montażownie skrarby dzieła sztuki ciężki karabin maszynowy MG 42 34 Kochbunkier Schrony podziemne chodniki sztolnie a1 a2 b2 b1 c e Nibelung linia Niebelungów Stellung mazurskich założeń Prus Wschodnich punktów dowodzenia III Rzeszy Schrony luftwaffe HQ Robinson HQ Breitenheide jesieniš zimš 1940 dowództwo Luftwaffe Brietenheide kwaterę Göringa sztabu LwFüSt pocišgu specjalnego Asien fortyfikacje bunkry fortifications bunkers hinderances fortifications fortyfikacje bunkers east prussia tor bocznicy Pisz Ruciane oœrodka baraków sztabowych garaży kuchni Kompleks energetyczny zaplecza technicznego znajdował się ceglanej hali Göringa drewniany pałacyk myœliwski jeziro Jegocinek Jegocin pola minowe odgrodzone zasiekami wysunięte punkty kontrolne rejonie umocnień Pisza Rucianego Marszałek Göring Hitler Wolfschanze pocišgiem sztabowym Gołdapi Szerokim Borze Gierłoży Mussolini Hitler lotnisko wojskowe Rostkach 1944 ewakuacja dowództw odwody Schrony wielkość całego fotografowanego schronu namiary ciekawsze grupy obiektów schronowych Warmii Mazur oraz okolic obiektów dobrze zachowanych dostępnych Nie niszczcie więc oglądanego obiektu Most ufortyfikowany z 1941 roku Knybawie pod Tczewem ze schronami bojowymi z płytami pancernymi MG przyczółku zachodnim, oraz innymi schronami biernymi pobliżu. Berlinka RAB dawnej autostrada berlińska omówienie konstrukcji mostu znajdziecie zeszycie Fortyfikacja III Warszawa-Kraków 1995 str. 75-80 artykuł Marcina Dudka "Fortyfikacje mostu drogowego przez Wisłę Knybawie koło Tczewa". Polecam też "dziki" odcinek autostrady z zerwanymi mostami, od Pasłęki na północ. Twierdza Grudziądz- częściowo udostępniona do zwiedzania. http://www.grudziadz.pl/ Polskie schrony bojowe z 1939 roku nad rz. Osą, na wschód od Grudziądza oraz rejonie Tamy Brodzkiej - Zbiczna. Opisy lokalizacja "FORTECY" nr 9/2002 "Lekkie schrony bojowe pasie działania Armii Pomorze ... " str. 44-45, Roman Bąkowski, Piotr Kurzawa, Waldemar Nadolny fortyfikacje i bunkryTrzy schrony MG-Schartenstand na blasze falistej, tym jeden przebudowany na stanowisko artylerii dla "Stuga" przy drogach wylotowych z Iławy. Rejon drogi ok. 3km na płd. od stacji oraz m. Karaś Dziarny. Opis lokalizacja: Marcin Dudek "Pozycja Iławska" biuletynie TPF "INFORT" nr 2/2000 17 str.1-4. Kolejowe mosty ufortyfikowane z wieżami z końca XIX wieku m. Samborowo na Drwęcy , Biesal-Tomaryny Pasłęka , Jabłonowo. Nieco mniejsze konstrukcje tego rodzaju znajdują się również Iławie Ostródzie dział schrony dla ckm dział p.panc. z zachowanymi płytami pancernymi. Tuż przy głównych szosach rejonie miejscowości schrony bunkry Jabłonki Stare, Mielno Witramowo Ten ostatni ma wszystkie zachowane pancerze łącznie z unikatowymi drzwiami. pobliżu tych obiektów znajdują się także liczne schrony bierne piechoty. Lokalizacje zdjęcia wszystkich obiekty Pozycja Olsztynecka. Grupa schronów biernych nad j. Kalwa Rudziska Pasymskie na północny wschód od Pasymia. Zachowane nawet napisy eksploatacyjne lokalizacje Schron obserwacyjny artylerii z zachowaną kopułą obserwacyjną częściowo wysadzony na fortyfikacjeGórze Bunkrowej pod Fromborkiem. Na północ od mostu parkingu na rz. Bauda po prawej stronie szosy kierunku Braniewa. Inne obiekty odcinka silnie uszkodzone. Opis - patrz Trójkąt Lidzbarski. Olbrzymi podziemny schron- hala, dwukondygnacyjny dolna część zalana wodą niewiadomego przeznaczenia, lasku pomiędzy m. Kamińsk a Dzikowem Iławeckiem k. Górowa Iławeckiego . Góra bunkrowa Fichtberg Frombork rejonie m. Parężki Dęby pojedyncze zniszczone schrony poligonowe. Wieża ckm MG Turm na prywatnej działce letniskowej rejonie m. Sasek Wielki pod Szczytnem . pobliżu znajduje się wiele Kochbunkrów, na płd-zach. od wieży tzw. "tasiemiec" z kilkunastometrowym przejściem podziemnym Sasek Mały . Pod Szczytnem także kilka schronów biernych z 1925-27 roku oraz zachowane stanowiska MG-Schartenstand na blasze falistej przy drogach wylotowych Siódmak , Nowe Giżewo Młyńsko . Lokalizacje zdjęcia Pozycja Szczycieńska. Schrony tej samej pozycji na północ wschód od m. Spychowo MG Schartenstand . "Atlantyckie" schrony piechoty: nieukończony Regelbau 621 widłach szosy polnej drogi 200m z Babięt do Krawna, schrony piechoty Regelbau 668 około 600m na południe od Powałczyna po zachodniej stronie drogi na Jerutki. Drugi pobliżu skrzyżowania dróg kilkadziesiąt metrów na północny-zachód Zyzdrojowy Piecek - Łąck, Spychowo - Powałczyn Kuklanka. Inne namiary jak wyżej. Wieże ckm ceglane blokhauzy rejonie mostów drogowych kolejowych Mikołajkach, Rucianem koło śluzy Guzianka. FORTECA nr 1/1997 1 Bujas P. Blokhauzy wieżowe węzła oporu Ruciane-Guzianka Pozycja Jezior Mazurskich Giżycki Rejon Umocniony Giżyckofortyfikacje schrony bunkryPozycja Olsztyneckafortyfikacje schrony bunkryPozycja Piskafortyfikacje schrony bunkryPozycja Gšbińskafortyfikacje schrony bunkryPozycja Dzierzgońskafortyfikacje schrony bunkryPozycja Iławskafortyfikacje schrony bunkryPozycja Oleckafortyfikacje schrony bunkryMazurska Pozycja Granicznafortyfikacje schrony bunkryGalindestellungfortyfikacje schrony bunkryKwatery Wolfschanze Mauerwald Anna Wendula Robinson Breitenheide Hochwaldfortyfikacje schrony bunkryBunkry i schronyfortyfikacje schrony bunkryKatalog schrony Regelbaufortyfikacje schrony bunkryRysunki obiektówfortyfikacje schrony bunkryCiekawostkifortyfikacje schrony bunkryUzbrojenie MG 34 42fortyfikacje schrony bunkryFortyfikacjefortyfikacje schrony bunkryfortyfikacjefortyfikacje schrony bunkryEnglish versionfortyfikacje schrony bunkryToplistafortyfikacje schrony bunkryPozycja Gardejska . Pod Radziejami, Pozezdrzem Gierłoży dowodzenia. Dodatkowa atrakcja dla fanów żelbetonu "skałkowania" pobliżu Mamerek- gigantyczna śluza z "wroną" blisko 20 metrów różnicy poziomu podobnych rozmiarów fundament. Koniec napełnionej wodą części Kanału Mazurskiego pobliżu szosy Srokowo-Węgorzewo. Nieco mniejsza śluza 10m , lecz ukończona zamknięta wrotami, znajduje się na zachód od m. Guja za jeziorem Rydzówka . schron Regelbau 105b Martianach. Wejście przez prywatną posesję nr 17 na południe pobliżu przystanku PKS . Można również podejść za friko od drogi na południu zobaczyć obiekt od zewnątrz. Na zachód od wsi liczne ruiny schronów bez pancerzy, tym dwa Regelbau 112a na południe północ od drogi na Kętrzyn pozbawione kopuł silnie uszkodzone - uwaga na puste szyby!! Trzeci schron tego typu ok. 2km na północ od Martian. Schrony dwusektorowe mają zwykle dobrze zachowane wejście pomieszczenie załóg. Opis mapka: patrz Giżycki Rejon Umocniony. Jedyna zachowana kopuła ckm na odcinku zachodnim Giżyckiego Rejonu Umocnionego pozostała Regelbau 112b na leśnym wzgórzu 126.0 przy szosie Wejdyki Kolonia - Ryn po południowej stronie . Niestety schron jest wysadzony a kopuła odwrócona zakleszczona bryłach żelbetu. Ok 1,5 km na zachód, pasie od Wejdyk po Krzyżany Salpik, liczne zniszczone schrony bojowe zachodniego frontu GRU. Twierdza Boyen Giżycku - unikatowy zabytek architektury obronnej! Dodatkowo: Faliszewski A./Łach W. Twierdza Boyen, Wojciech Rużewicz Umocnienia przesmyku pod Giżyckiem z lat 1913-14 INFORT nr 1/2000 16 str. 12-15 Zachowane punkty oporu ze schronami Góry Strachacz kolonie Siedliska drugi około 300m na północny zachód od krańca jeziora Tyrkło pole biwakowe źródełko : pobliżu duże ilości destruktów nowszych obiektów GRU. Więcej dziale Giżycka Pozycja Polowa. Coś dla żeglarzy : Bastiony inne pozostałości twierdzy "Fort Lyck" z XVIII wieku na Czarcim Ostrowiu na Śniardwach. Więcej... mój artykuł INFORT nr 2/2003 20 lub płytka CD. Wspaniale zachowany zespół schronów z głównymi pancerzami , na zachód południe od Pisza. Największe obiekty: Regelbau 107a pod Maldaninem schron dla dwóch drużyn piechoty Regelbau 502 na skraju piaskarni, ciekawy obiekt schron ckm z garażem PAK schronem załogi tuż przy szosie Pisz-Snopki, schron piechoty Regelbau 501 Pozycja Piska. Goeringa Szeroki Bór Kwatery dowodzenia. Rejon na południe zachód od m. Jeże Dłutowo Wolisko zachowany schron Regelbau 105c pobliżu szosy Jeże-Wincenta dwa mniejsze schrony. Pozostałe obiekty zniszczone, Regelbau 113d zachował bryłę wnętrza brak kopuły ckm, dolna kondygnacja podtopiona wodą . lesie za mostem na Pisie przy polnej drodze z Jeży potężny schron Regelbau 504. Kilka kilometrów dalej na południe, rejonie zniszczonej osady Wolisko na wysokości Dłutowa znajdują się dwa schrony piechoty Regelbau 501 oraz dobrze zachowany Regelbau 112b z kopułą pancerną ckm. Kozioł-Adamusy: schron bojowy Regelbau 105a, dwa 501 oraz inne zachowane obiekty piechoty. Trzcińskie-Adamusy: zachowane schrony bojowe Regelbau 105a Adamusy , 514 Trzcińskie g.Dyliki , MG-Schartenstand, 501 oraz mniejsze obiekty tuż przy drodze Turośl-Ptaki. Patrz także: Umocnienia graniczne oraz http://trasa-rower.w.interia.pl/bunkry.htm Przy szosie Biała Piska-Szczuczyn na zachód od m. Świdry skansen wiecznie zamknięty z rosyjskim czołgiem T-34 Rudy 102 : zachowanym Regelbau 113d, 105c oraz kilkoma mniejszymi schronami piechoty. Inne obiekty uszkodzone lub zniszczone. Teren na północ od m. Prostki- punkt oporu pozycji granicznej. Zasypany wałem strzelnicy schron 112b z kopułą ckm 20P7 dostępną tylko od wewnątrz. Dwa obiekty MG-Kasematte 105c. Liczne obiekty bierne. Lokalizacje opis: Wojciech Rużewicz "Punkt oporu Prostki Wschodniopruskiej Pozycji Obronnej" zeszycie Fortyfikacje Ziemi Lubuskiej 4 Zielona Góra 98 Rosyjskie punkty oporu z lat 1940-41 - "Ossowieckij Ukriepliennyj Rajon" Linia Mołotowa rejonie Wąsoszy, Szczuczyna Kolna. Doskonale zachowane obiekty, często z kilkudziesięciometrowymi przejściami podziemnymi. Najciekawsze na wzgórzach kwadracie miejscowości Niedźwiadna-Dołęgi-Wojslawy-Brzeźno oraz na wschód od Wąsoszy. UWAGA!! Schrony bardzo niebezpieczne ze względu na ilość kondygnacji - odkrytych włazów, napełnionych wodą szamb studni, często bez klamr wyłazowych!! Dzięki Rafał Rosyjska Twierdza Osowiec, zajęta części przez jednostkę WP. Możliwe zwiedzanie obiektów twierdzy, na wschód północ od niej Wólka Piaseczna Goniądz także polskie żelbetowe obiekty bojowe z lat 30-tych. Więcej: Anatol Wap "Twierdza Osowiec" a także informacja dla zwiedzających "Bazie obiektów" u Piotra Brodzińskiego. Kilka kilometrów na północ, pod miejscowością Ciemnoszyje, kilka rosyjskich schronów "Linii Mołotowa" Wysoki zachodni brzeg rzeki Rospudy rejonie m. Raczki. Dwa zachowane obiekty typu Regelbau 111b z kopułami pancernymi 407P9. Jeden z nich na posesji prywatnej na płd. od mostu drogowego, drugi - dostępny - na północ od mostu kolejowego. Zachowane również trzy schrony dla ckm typu 105d jeden z zamurowanym wejściem, drugi całkowicie zasypany, trzeci jako prywatna piwniczka kilka mniejszych schronów piechoty Bakałarzewo. Skansen "Muzeum Frontu Wschodniego" zachowanym dwukondygnacyjnym schronem Regelbau 113d Bw 24 z kopułą pancerną. Rekonstruowane wyposażenie wewnętrzne: drzwi płyty pancerne, pomosty bojowe lawety ckm wewnątrz kopuły, piecyki, prycze, boazerie. Zapory przeciwczołgowe, przeciwpiechotne, pancerze kopuła 9P7 część 407P9 . Dla potrzeb zwiedzających wykonano drogę dojazdową pobliże schronu parking. Skansen czynny jest sezonie letnim od 9°° do 20°°, poza sezonem po uprzednim uzgodnieniu telefonicznym 0*87 569 33 23 lub 0*87 428 76 57 lub pocztą elektroniczną. Cztery obiekty dla ckm typu 105c d. pobliżu liczne schrony bierne, tym dwa połączone podziemną poterną. Dokładny opis lokalizacje obiektów: artykuł Wojciecha Rużewicza "Punkt oporu Bakałarzewo" miesięczniku "Odkrywca" nr 2 49 2003 str. 34-36. Filipów. Zniszczone umocnienia punktu oporu, częściowo zachowany pojedynczy schron Regelbau 111b z kopułą pancerną 407P9, przy drodze kierunku Przerośli rejonie kolonii Czostkowo. Teren kwatery "Robinson", schron Goeringa "wyrzutnia". Patrz: Kwatery dowodzenia Pozostałości Trójąta Lidzbarskiego. Na południe od żwirowni m. Glukajmy zachowany schron bierny z trzema pomieszczeniami, śluzą wejściem bronionym strzelnicą. Drugi obiekt ze stropem wzmocnionym do "B" znajduje się na krawędzi lasu na wschód od m. Łoskajmy. Dwa schrony zachowały się również pod m. Wojciechy. MG-Schartenstand ok. kilometra na wschód od wsi oraz schron bierny drużyny piechoty ok. 200 metrów od kościoła na południe. Ten drugi niestety mocno podtopiony. 29 Pozostałości GRU rejonie m. Miechy na wschód od Miłek. dawnej żwirowni- wysypisku zachowana bryła obiektu B1-27 bez pancerzy , na wzgórzu na wschód od wsi ruina obiektu B1-28 z zachowaną kopułą obserwacyjną z pomostami. Kilkaset metrów na wschód pas głównych umocnień GRU, przy drodze po północnej stronie obiekt dwusektorowy z zachowanym pomieszczeniem załogi bez pancerzy Polecam oczywiście także inne ciekawostki Warmii Mazur: stare wojskowe cmentarze mauzolea z i II wojny, wiadukty mosty na dawnych liniach kolejowych szczególnie na linii Gołdap-Żytkiejmy , unikatowe budowle Kanału Elbląskiego Mazurskiego, dostępną część schronów-hangarów innych pozostałości po dawnym lotnisku wojskowym pod Ornetą, zamki krzyżackie, grodziska itd. Można też udać się dalej na Suwalszczyznę... pod Augustów, Lipsk na polskie rosyjskie schrony Powodzenia poszukiwaniach Ułatwienie dla osób mniej znających Warmię Mazury lub słabo orientujących się na mapach. Jeżeli widzialeś schrony lub fortyfikacje polowe chcesz dowiedzieć się o nich coś więcej, ewentualnie wybierasz się na wczasy jakąś "bunkrową okolicę - wystarczy użyć fortyfikacje. Otrzymasz informację linki do odpowiednich stron, skład których umocnienia te wchodzily. MAUERWALD WOLFSCHANZE TRÓJKĄT LIDZBARSKI BUNKRY SCHRONY PRUSY WSCHODNIE FORTYFIKACJE GIŻYCKI REJON UMOCNIONY TWIERDZA BOYEN MAZURY WARMIA OSTPREUSSEN Pozycja Olsztynecka IMG alt="Kazamata działka p.panc [Pak wz. 35 36] płytą 473P02" src="thb19.jpg" Z wszelkich analiz taktyczno - terenowych przeprowadzanych okresie międzywojennym licznych doświadczeń historycznych in. Grunwald Tannenberg wynikało niezbicie najdogodniejszym terenem działań wojennych pogranicza Prus jest obszar zamykający między rzekami Drwęcą Łyną. tu przeszkód naturalnych postaci dużych jezior rzek lasów czy wysokich wzgórz bloków rozdzielczych . Szybkie przemieszczanie wojsk ułatwiały liczne drogi linie kolejowe kierunku południkowym. Tylko ograniczenia traktatowe powstrzymywały Niemców przed budową miejscu fortyfikacji. Zabraniały one wzmacniania sił Korpusu obejmującego całe Prusy Wschodnie więc zabrakłoby obsady wykonywania umocnień pasie szerokości ok. 50 km od granic lądowych morskich. Wybudowana 1932-37 linia obronna Trójkąta Lidzbarskiego - "lidz.htm" Heilsberger Dreieck odległa 60-100 km mogła siłą rzeczy bronić tej "Bramy Prus". Między Szczytnem Rucianem istniała co prawda odnowiona 1925-26 Pozycja Szczycieńska "szcz.htm" Ortelsburger Waldstellung wobec możliwości obejścia koniecznością stało jej przedłużenie kierunku zachodnim. Dodać należy drugiej stronie granicy Polacy docenili wagę tego rejonu. Skutkiem tego było powstanie 1939 roku Pozycji Mławskiej która mimo nieukończenia doskonale sprawdziła walce hitlerowską agresją. Decydującymi wydarzeniami stało wypowiedzenie przez Hitlera 1935 roku wszelkich umów ograniczających niemiecką armię alarmujący raport 1937 roku słabości wszystkich istniejących fortyfikacji wschodnich III Rzeszy potrzebie budowy wysuniętych pozycji bliżej granic. Potrzeba ta spowodowana była także coraz liczniejszymi przypadkami paniki wyludniania "zagrożonych" terenów. Mimo poważnego braku środków kierowanych wtedy Wał Zachodni zadecydowano szeroko zakrojonym planie budowy pasa przesłaniania. on stanowić wzmocnioną fortyfikację polową ciągnąć od Elbląga Gołdap. Wobec dalszych ograniczeń finansowych podzielono go w g ważności pięć pozycji: Olsztynecką - Hohenstein-Stellung Szczycieńską - Ortelsburger Waldstellung Piską - u Johannisburg-Stellung u Dzierzgońską - u Christburg-Stellug u Olecką Pozycja Legi rezygnując ze skrajnych odcinków skrzydłach później ufortyfikowano tylko pogranicze koło Gardei Iławy Olecka . Każda tych pozycji mobilizacyjnych rozbudowy wypadek wojny miała pełnić podwójną rolę. Obronna polegała spowolnieniu niespodziewanego ataku Polaków czasu obsadzenia przygotowania silniejszych umocnień Trójkąta Lidzbarskiego Giżyckiego Rejonu Umocnionego "gru.htm" Befestigungen bei Lötzen . kolei rola ofensywna polegała stworzeniu zabezpieczonych rejonów koncentracji wojsk własnych planowanego uderzenia Polskę pełnić miała głównie Pozycja Olsztynecka związku zapleczu pozycji znajdował węzeł kolejowy Olsztynek Szczytno Orzysz Olecko Myślice zgromadzone materiały sprzęt saperski. Pozycję Olsztynecką wytyczono łukiem odcinku ok. 100 km wzdłuż jeziora Szeląg Wielki Ostrowin rzeki Drwęcy Mielno Waplewo Omulew Dłużek gdzie łączyła Pozycją Szczycieńską Pasym Kalwa mapolsz.htm','olsz7',780,576 " [mapka] . strukturę jej umocnień niewątpliwy wpływ miały ingerencje Hitlera pracę sztabów inżynieryjno - saperskich. zapoznaniu dotychczasowymi umocnieniami III Rzeszy zażądał obrony schronów przeciw czołgom dotąd praktycznie uwzględnianej rezygnacji rozmieszczania piechoty budowlach bojowych. Jego zdaniem żołnierze mieli "wyjść ze schronów walczyć okopach". budowy pierwszych obiektów przystąpiono 1938 roku rezygnując niewystarczającej koncepcji mobilizacyjnej. Przy wszystkich ważniejszych drogach przecinających umocnienia umieszczono 10 b19.htm','olsz6',778,425 " schronów bojowych sekcji ckm działka p.panc.. Były to specjalnie zaprojektowane żelbetonowe obiekty 1 ckm B1-3? - odpowiedniki funkcjonalne typu B1-19 B1-6 dwusektorowy 2 Pak 2 ckm poprzez dodanie kazamaty działka p.panc. kalibru 37mm Pak wz. 35 36 mogącego odległości 1000m przebić 22 pancerz czołgu lub tankietki. fgram.htm','olsz2',420,610 " IMG alt="Korytarzyk schronie biernym" 2 11 7 src="thol.jpg" Poprzez cofnięcie płyty pancernej 473P02 wnętrza obiektu uzyskano sektor ostrzału działka wynoszący 60 stopni. zwalczania piechoty przeznaczono ckm MG 08 lub MG 34 lawecie fortecznej osłonięty płytą pancerną 7P7 ustawionej skrzynkowym metalowym stole mieszczącym narzędzia przybory zapasowe części zataśmowaną część amunicji + zapas 40000 naboi . razie zagrożenia można było prowadzić ogień zapole obiektu tylnej kazamaty osłoniętej płytą 422P01 także bronią ręczną ze strzelnic drzwiach pancernych wewnętrznej strzelnicy korytarza. Użycie broni maszynowej schronach niemieckich przedstawiają rysunki . Obiekty posiadały zapasowe wyjście wypadek zawalenia. wyposażeniu znajdowały składane prycze piecyk filtr powietrza zapasy żywności wody środki saperskie oświetleniowe. Budowano poboczu dróg najlepsze pole ostrzału nadjeżdżających pojazdów czołgów przeciwnika. Wyniki badań K. Biskupa J. Miniewicza dowodzą dwuetapowego procesu budowy. Odmienna struktura żelbetu poziom wykonawstwa nasuwa przypuszczenia pomieszczenie bojowe Pak dobudowano później 1939 ? część załogi magazyn amunicyjny pom. bojowe ckm. Możliwe stało skutek dostarczenia czas pancerzy osłony działek lub innych elementów. Bez wątpienia jednak schrony takie założenia miały wzmacniać obronę przeciw czołgom - czym świadczy samo przeznaczenie wnętrz. Ze względu swą szerokość wskazane było także rozdzielenie szczeliną dylatacyjną zabezpieczającą przed pękaniem ścian skutek trafień pociskami przeciwległe boki schronu. istnieją także nigdzie podobne obiekty U bez schronu Pak U poza stawiano by "futurystycznie" zawsze 4-5 metrów od drogi! Taka lokalizacja powodowała duże zagrożenie wykryciem zniszczeniem. Trudno sobie nawet wyobrazić takie obiekty można było zamaskować prawdopodobnie upodobnić drewnianych szop lub zwykłych zabudowań . Nową konstrukcją były także olgr.htm','olsz4',778,425 " schrony bierne mające zapewnić osłonę ześrodkowania czterech dywizji piechoty. Nawiązują one konstrukcją dawnych budowli międzypól twierdz pierścieniowych lub schronów Bereitschaftsraum Giżyckiej Pozycji Polowej. Były to duże betonowe obiekty 1,5m. stropach ścianach wejściowa miała 1 grubości dwoma pomieszczeniami 2 3 walca wzmocnionymi blachą falistą. Wąskie przejście między nimi wskazuje to druga komora przeznaczona była skład uzbrojenia amunicji prowiantu lub innych materiałów. tej komorze znajdowało również wyjście awaryjne. wybuchu wojny wybudowano 118 takich schronów biernych. Mają one podobnie schrony bojowe specyficzne maskowanie ścian nieregularnym betonowym obrzutem "znak rozpoznawczy" placówki fortyfikacyjnej Olsztyna . Wszystkie posiadały podstawowe wyposażenie socjalne piecyki grzewcze itp. Pełną gazoszczelność filtry powietrza posiadały tylko schrony bojowe działkami p.panc.. Poszczególne schrony uzupełniono siecią okopów stanowisk ziemnych rowów przeciwczołgowych. przedpolu wykonano zasieki zdejmowalne zapory drogowe szyn betonowych podporach. Latem 1939 roku rozpoczęto ześrodkowanie 3 Armii niemieckiej uderzenia Polskę. Wzrastającą liczbę jednostek Wehrmachtu tłumaczono przygotowaniami uroczystości tannenberskich rokrocznie organizowanych Mauzoleum Hindenburga pod Olsztynkiem. Pozycja Olsztynecka stała zapleczem Korpusu gen. Petzela uderzającego kierunku mławskim. zwycięskiej wojnie Polską fortyfikacje olsztyneckie znalazły daleko od nowych granic przestały pełnić rolę obronną. Ożywienie nastąpiło dopiero 1944 roku gdy Armia Czerwona stanęła linii Narwii. Odcinek Pozycji Olsztyneckiej od Dłużek Mielno włączono wewnętrznej linii obrony Prus Wschodnich. Rozpoczęto odnawienie umocnień ziemnych wykopano ciągły rów p.czołg. kilka linii okopów wzmocnionych "javascript:otw 'koch.htm','olsz3',778,425 " Kochbunkrami . Żołnierze Wehrmachtu szyderczo nazywali "Kochtöpfe" czyli garnkami Kocha . Składały one betonowego rzadko zbrojonego kręgu średnicy 1,2m. ściankach grubości 10 cm. bocznym otworem wyjściowym. tego dochodził otwarty pierścień bojowy ze specjalną listwą podstawy MG 34 MG 42 lub betonową kopułką ze strzelnicą. takich samych elementów przygotowano studnie niszczycieli czołgów Panzerfaustami studnie amunicyjne. ten sposób powstały całe sieci trudnych wykrycia zniszczenia betonowych "kretowisk". Garnek Kocha dawał tylko prowizoryczne zabezpieczenie przed odłamkami ogniem przygotowania artyleryjskiego. Olsztyneckie Kochbunkry betonowane były większości miejscu wykorzystaniem gotowych elementów. Dodatkowo przed odnawianym odcinkiem odnowiono zasieki założono miny. Brak było jakiejkolwiek obsady umocnień nawet Volkssturmu . rejonie Ostródy stacjonowała wprawdzie 461 Dyw. Zapasowa, IMG src="14p7.jpg" 2 7 11 alt="Drzwi pancerne 14P7 otwartym lukiem awaryjnym" każda nowo utworzona tam kompania kierowana była front. zachód od Pozycji Olsztyneckiej pozostawała niebezpieczna luka. odcinku Waplewo - rz. Wel tylko fragmentarycznie wykonano umocnienia polowe wzmocnione Kochbunkrami ciągły rów p.czołg. nieliczne schrony strony.wp.pl wp polowa_1944 page3.html" target=_blank typu 668 zabrakło jednak czasu środków dalszą rozbudowę. Właśnie ten najsłabszy punkt zostało wymierzone przez Rokossowskiego uderzenie II Frontu Białoruskiego rozbiciu 2 Armii niemieckiej walkach między Narwią Mławą. 19 Rosjanie przekroczyli dawną granicę Prus Wschodnich pod Nidzicą co barwnie opisał Sołżenicyn . obrony Hohensten-Stellung skierowano resztki 299 DP zaledwie sile kilku kompanii. Oddziały te mogły tylko obserwować rajd radzieckiej 5 APanc Elbląg. Gdy jej grupy rozpoznawcze skierowały wschód krótkich starciach pod Mielnem 21 1945 roku Niemcy porzucili umocnienia. Wschodnie skrzydło umocnień rejon bno-Czarny Piec opanował tego samego dnia 3 Korpus Kawalerii wykonujący rajd Olsztyn. Dowództwo niemieckie bardziej interesowało wówczas wysadzanie Mauzoleum Hindenburga pod Olsztynkiem wpadło "barbarzyńskie łapy" obrona Pozycji Olsztyneckiej. Wkrótce zajęciu fortyfikacji wizytował dowódca frontu Rokossowski. zapisał pamiętnikach: "ujrzeliśmy tam betonowe transzeje kochbunkry? schrony bojowe zapory drutu kolczastego stalowe wieże obserwacyjne? artyleryjskie kaponiery". Część obiektów wysadzono powietrze ok. 10% pozostałą resztę zinwentaryzowano pięćdziesiątych. Nadano im nowe czterocyfrowe oznaczenia Pozycji Olsztyneckiej początkowe 42xx-43xx. Być może zamierzano wykorzystywać jako bierne ukrycia planowanym rejonie mobilizacyjnym Wojska Polskiego. Wcześniej bo 1945-47 rozrzucone niedostępnych lasach schrony stały ostoją różnych grup zbrojnego podziemia. Operował tu m.in. oddział WiN mjr "Łupaszki" "Żelaznego". schronach nad jeziorem Omulew oddziały KBW odnalazły XII 1946 roku składy uzbrojenia. kończy historia wykorzystania olsztyneckich umocnień Grodzisko Ostrów nad jeziorem Orzysz" 7 src="thgrod.jpg" 6 Budownictwo obronne od wieków towarzyszyło ludności zamieszkującej tereny "mapostpr.gif" target=_blank historycznych Prus . Jednym najwcześniejszych zabezpieczeń było budowanie obronnych osad palowych płyciznach mazurskich jezior m.in. Orzysz Szóstak Woszczele . Przybyłe V w. p.n.e. te tereny plemiona Prabałtów rozwijały nowe sposoby obrony. Osady - Lauksy lokowano trudno dostępnych miejscach budując domy obronnym kręgu. ściętych wzgórzach sztucznie usypanych kopcach lokowano warowne grodziska palisadami fosami Jeziorko Tolkmicko Ostrów Tyrkło Grodzisko Cisowy Jar których chroniła okoliczna ludność czas wojny. Innym sposobem ochrony większego terytorium były wielokilometrowe wały ziemne m.in. okolice Barczewa Młynar Zimnej Wody podobne polskich wałów obronnych Dolnym Śląsku. dokonaniu podboju Prus Krzyżacy wznoszą sieć zamków strażnic lokowanych często miejscach dawnych grodzisk. Najważniejsze nich terenie Warmii Mazur to: Malbork Olsztyn Lidzbark Nidzica zespół katedralny we Fromborku. XIV-XV w. stopniowo rozbudowywane przystosowywane nowych potrzeb artyleria broń palna stały potężnymi fortecami które ocaliły Państwo Zakonne przed całkowitą zagładą. Później związku rosnącą siłą artylerii zagrożone mury zamkowe osłonięto wałami ziemnymi. końcu odsunięto zagrożenie budując szańce "fzmpisz.jpg" target=_blank fortyfikacje bastionowe wokół większych miast. Rosnąca siła Królestwa Pruskiego uwidoczniła XVIII wieku kontrolowaniu blokowaniu dróg wodnych wiodących Rzeczpospolitej Bałtyk. czasie "Wojny cła" pierwszym rozbiorze zbudowano twierdze: www.grudziadz.pl pl index.phtml?idd=14&f=14_1.inc" target=_blank Grudziądzu 1776-90 "Fort Lyck" "flidzza.jpg" target=_blank IMG alt="Zamek Lidzbarku Warmińskim" src="thliza.jpg" 7 6 Czarcim Ostrowiu Śniardwy 1784-88 . Doceniając obronną rolę pasa Wielkich Jezior zamierzano początkach XIX w. zbudować nowoczesną twierdzę Diablej Górze pod Srokowem. Wojna Francusko - Pruska 1807 roku pokrzyżowała rychło te plany 1816 roku gen. Grollmann zaproponował ufortyfikowanie przesmyku giżyckiego. Budowę nowej "festeboyen.htm" Twierdzy Boyen zatwierdzono 1841 ukończono 1856 roku. Była to konstrukcja bastionowo-poligonalna później jeszcze wielokrotnie modernizowana rozbudowywana. Sześć fortów Twierdzy Piława zbudowanej początkach XVIII wieku strzegło początku drogi wodnej Bałtyku Królewca. Nowocześniejsze umocnienia otrzymało samo miasto port. 1874-90 powstała potężna 12-fortowa twierdza pierścieniowa rozbudowanymi obiektami międzypola przesłaniającymi umocnieniami polowymi nad rzeką Dejmą Świeżą. momencie wybuchu wojny był to najsilniejszy "obóz warowny" Prusach Wschodnich między Wisłą Niemnem. obszarze dawnych Prus Królewskich rozbudowano system "Linii Dolnej Wisły" najpotępotężniejszą wschodzie Niemiec FORTYFIKACJE kolej pocišgi stacje mazury warmia lokomotywy parowozy Stowarzyszenie Wspólnota Duchowa Iskierki Bydgoszcz iskierki bydgoszcz wspólnota duchowa stowarzyszenie stowarzyszenie charytatywne, pomoc dzieciom i rodzinom. Toruń mniejszymi: Chełmno Grudziądz Malbork. związku rozbudową strategicznym znaczeniem wschodniopruskich www.stjuchy.kolej.szczecin.pl" target=_blank linii kolejowych zabezpieczono 1868-1911 mosty wiadukty poprzez zabudowę podwójnych pojedynczych wież blokhauzów strzeleckich. Pierwszym tego typu założeniem były trapezowe szańce ziemne reditami wzniesione przy mostach kolejowych nad kan. Łuczańskim Niegocińskim Giżycku. 1897-1905 zabezpieczono najważniejsze mosty kolei Berlin - Poznań - Toruń - Olsztyn - Wystruć. Najsilniejszą osłonę otrzymały mosty Samborowie Biesalu-Tomarynach Jabłonowie. Zabezpieczały podwójne wieże wzniesione obu stronach przyczółka mostowego połączone przejściem-poterną. Dwu- 2 plutonów czterokondygnacyjne kompanii wieże uzbrojone były sześć ckm broń ręczną piechoty. Wsparcie artyleryjskie zapewniały pancerne wieże przewoźne "Fahrbare Panzerlafette" armat 53mm które osadzono bez zabetonowania wzmocnionych stropach obiektów jednej wieżę . Nieco mniejszymi konstrukcjami były jednokondygnacyjne wieże-wartownie pod Iławą na obu brzegach rzeki Ostródą. Pozostałe mosty ważniejsze wiadukty kolejowe Barczewo Czerwonka Sątopy-Samulewo Korsze Drogosze Gierdawy Darkiejmy zabezpieczały wartownie stanowiska przymostowe. ramach Pozycji Jezior Mazurskich 1905 r. ubezpieczono także most kolejowy Rucianem czterokondygnacyjną betonową wieżą mgturm.htm','ljm1',778,425 " MG-Turm . Ostatnim przedsięwzięciem było zabezpieczenie mostu kolejowego Mikołajkach 1911 roku dwoma ceglanymi blockm.htm','ljm2',778,425 " blokhauzami strzeleckimi zachodnim brzegu. Tragicznym wydarzeniem była kradzież majestacie prawa "tajemnicze" wywiezienie 1997-1999 czterech cudem ocalałych wojennej pożogi "Fahrbare Panzerlafette" Samborowa Biesala. Jeszcze gorsze jest to proceder zezwoliły lokalne władze ktoś łyknął niezłą wziątkę? - niemieckim "badaczom-popularyzatorom" dopomogli polscy "popularyzatorzy-kolaboranci". Chcecie teraz zobaczyć? Nic prostszego - wystarczy pojechać Drezna lub Heitersheim! Na szczęście jedna wieża tego typu jest jeszcze Muzeum Wojska Polskiego W-wie . Dokładne omówienie zagadnień fortyfikacji XIX-wiecznych w wszystkich twierdz Prusach Wschodnich znajdziecie świetnej stronie www.mars.slupsk.pl fort " Mariusza Wojciechowskiego . rozwój fortyfikacji Prusach głównej. Zarządzenia instrukcje dotyczące fortyfikacji Prus Wschodnich wschodnich Niemiec 1920-60 wybór ważniejszych wydarzeń . 10 II 1920 Traktat Wersalski art. 180 - istniejący system fortyfikacji południu wschodzie Rzeszy 1918 Zakaz budowy nowych obiektów fortyfikacyjnych. Międzynarodowa Komisja Kontroli Królewcu. 01 XI 1921 "Musterwürfen für ständigen Befestigungsanlagen" - pierwsze powojenne projekty schronów biernych jednej dwóch drużyn piechoty. Obiekty żelbetowe ściany 1,5-1,0m stropy 0,8m. Wzmacniane sklepień stalowymi kształtownikami blachą przeciwodpryskowy 1923 Analiza operacyjna wzajemnego położenia Polski Niemiec" - decyzja dowództwa Reichswehry dotycząca rozpoczęcia budowy nowych umocnień modernizacji kluczowych twierdz. 1925 Likwidacja królewieckiej ekspozytury Międzyalianckiej Komisji Kontroli nadzorującej dotąd przestrzegania postanowień traktatowych terenie Prus Wschodnich. Niemcy rozpoczynają modernizację pozycji rejonie Szczytna Giżycka Królewca. 21 XII 1925 "Grundsätze für den Ausbau von Ruckhalt-und Armierungs zogen" - instrukcja saperska nowe typy schronów bojowych ze strzelnicami ścianach żelbetowych ckm MG 08. 01 II 1927 "Konferencja Paryska"- nowe ustalenia związku wykryciem 1926 r. nielegalnych budów fortyfikacyjnych m.in. Prusach . Niemcy mogą zastępować stare niszczejące obiekty nowymi także bez ograniczeń umacniać obszar "Trójkąta Lidzbarskiego" Mrągowo Morąg Iława Pruska . 1928-30 Prace studyjne pierwsze umocnienia obszarze "Trójkąta Lidzbarskiego". VIII 1930 "Stellungsausbau" typy nowych schronów bojowych strzelnice żelbecie ognia bocznego. 1931Projekty schronów ze strzelnicą ckm-u płycie pancernej 80 kącie ostrzału 30 stopni kazamaty pancerne - strop płyta 100 . Lawety stałe ckm MG 08. 1932 "Weisungen für die Vorbereitung der Reichsverteidigung" - założenia operacyjne przewidujące obronę wschodzie Niemiec siłami Grenzwacht Policji oparciu fortyfikacje Reichswehra miała bronić granic zachodnich . 16 VIII 1933 "Bau ständiger Befestigungsanlagen" - Wprowadzenie nowych klas odporności A-D standaryzacja płyt pancernych drzwi wysokości pomieszczeń korytarzy. Wprowadzenie kopuł pancernych 2-6 strzelnicowych metalową lawetą przesuwną ckm. Przeciwszturmowe sieci kolczaste stropach schronów bojowych od 32r. . Ognie ckm boczne sektorze ostrzału 65 płyty 130-220-360 stopni kopuły pełna gazoszczelność obiektów klasie od B1 wzwyż. Podstawowy podział niemieckich umocnień. Fortyfikacje stałe - Stellung pozycja umocniona schronami bojowymi uzupełniających sektorach ognia ckm posiadająca stały garnizon forteczny. Front ufortyfikowany - Festungfront pozycja połączonych grup warownych schronów uzupełniających sektorach ognia granatników artylerii p.panc miotaczy ognia ckm ze stałym garnizonem fortecznym. Linia zapór - Sperrlinie Sperrausbau pozycja umocniona newralgicznych punktach szosy mosty pojedynczymi schronami bojowymi. Fortyfikacje polowe Feldausbau - zwykłe lub wzmocnione przez schrony bierne piechoty zaplanowane także jako pozycje mobilizacyjne na wypadek wojny . III 1934 Hitler akceptuje rozbudowę jednolitego systemu umocnień granicy Polską zaprojektowanych 28-30 . Maksymalne rozpraszanie obiektów - pył fortyfikacyjny rozplanowanie ckm ogni czołowych skośnych. Zakładanie sieci kolczastych wokół obiektów nowe środki ogniowe: MG-34 nowej przesuwnej lawecie-stoliku proj. granatników miotaczy ognia dział p.panc 21 V 1935 Rzesza Niemiecka odrzuca wszelkie ograniczenia traktatowe dotyczące zbrojeń fortyfikacji. Rezygnacja ze stosowania kopuł 2-strzelnicowych nowe wzory kopuł 6 3-strz. ze specjalną lawetą okrężną MG-34 umieszczony "jarzmie kulistym" wzory kopuł obserwacyjnych artylerii. Początek prac odcinku wschodnim GRU. 1936 Wielkie budowy Prusach Wschodnich - Kanał Mazurski Berlinka autostrada . rzeczywistości "przykrywka" budowy umocnień masowego przywozu cementu stali zbrojeniowej. Wykonanie projektów budowlanych większości standardowych schronów serii B1-X. Elektryfikacja pozycji umocnionych oświetlenie napęd wentylatorów . Rezygnacja ze stosowania drogich kazamat pancernych. Początki prac Pozycji Limes przyszły Wał Zachodni 1937 "Pionierbauprogramm" - instrukcja saperska wzorami technologią budowy standaryzacja typów schronów unifikacja wyposażenia. Ruszają prace zachodnim froncie GRU. VI 1937 Elaborat X Wydziału fortyfikacyjnego OKH niedostatecznej rozbudowie umocnień wschodnich. Dalsze wzmocnienie obrony zwiększenie jej głębokości miały zapewnić "ubezpieczenia"- lekkich przygranicznych pozycji szkieletowych punktów oporu myśl instrukcji mobilizacyjnej "Armierung". Miały być wykonane 10-15% obiektów okresie pokojowym. IV-V 1938 Limes-Programm. Decyzja Hitlera przeniesieniu wysiłku fortyfikacyjnego zachód Niemiec budowa Westwall . Prusach Wschodnich ruszają prace Pozycji Olsztyneckiej. Wzmocnianie obrony schronami bojowymi dział p.panc. istniejących pozycjach GRU 12 V 1938 Okresowy zakaz budów polskim pasie przygranicznym związku aneksją Austrii Sudetów Czeskich. Nowe wzory pionowych płyt pancernych dostosowanych jarzma kulistego. X-XI 1938 Inspekcje umocnień czeskich decyzja zwiększenia standardowej grubości żelbetu 2 metrów - nowe Bneu schronach niemieckich. Nowe projekty schronów Regelbau "100" współprojektowane przez Hitlera. Wzory lekkich obiektów umocnień przygranicznych obniżonej odporności 40-20-10 cm żelbetu lub 150-100-50 cm betonu. Budowę ważnych umocnień przejmuje organizacja TODT-a. Powrót koncepcji tradytorowych bocznych ogni ckm-ów niemieckiej fortyfikacji. 09 VI 1939 "Bezeichnung der Anlagen der Landesbefestigung" - zarządzenie OKH sprawie nazewnictwa obiektów. Zniesienie demaskujących odporność nazw B-werk D-stand itp. wprowadzenie określenia "Panzerwerk" obiektów odporności od B1 wzwyż kopułami pancernymi dla Prus numeracja Pz.W. 1-100 X-XII 1939 6 v align=justify size=2 Westwall-Bauprogramm. Nowa seria projektowa schronów Regelbau "500" - zwane konstrukcje wojenne-uproszczone zastępująca dotychczasowe "100"-ki. Ograniczenie kubatury betonu ilości pancerzy dzwonów obserwacyjnych zastępowane peryskopami . Rozbudowa mobilizacyjna fortyfikacji przygranicznych Iława Szczytno Pisz . X.1939r. decyzje budowie nowych umocnień wschodnich przeciw ZSRR . 1940 Początek prac fortyfikacyjnych nad granicą ZSRR [Pozycje: Gąbin Mazurska Graniczna Narew-Pisa]. 14 V 1941 Przerwanie prac fortyfikacyjnych linii Kłajpeda-Warszawa-Karpaty. [Pozycje: Gąbin Mazurska Graniczna Narew-Pisa Narew Przedmoście Warszawa Wisła-San Galicja]. Kończenie prac nad nowymi kwaterami polowymi wypadek wojny ZSRR. Anlage Nord [Gierłoż-Gołdap?] Anlage Mitte [Konewka-Jeleń] Anlage Süd [Stępina-Strzyżów]. 8 v 123 size=2 1942 8 v align=justify size=2 Regulamin standardowych projektów wojsk lądowych - początek budowy Wału Atlantyckiego. Demontaż urządzeń technicznych uzbrojenia wyposażenia umocnień wschodnich. 1943 Atlantikwall-Bauprogramm. Nowe wzory obiektów fortyfikacyjnych - seria "600" wprowadzenie wzorów stanowisk "Ringstand" ognia okrężnego 1944 Sporządzenie wykazu schronów przydatnych ukrycia cennych dokumentów przedmiotów zabezpieczenie przed nalotami anglo-amerykańskimi Memoriał gen. H. Guderiana sprawie odkonserwowania niemieckich umocnień wschodnich przygotowania obrony bezskuteczny . 08 III 1944 Rozkaz Nr 11 Hitlera sprawie Stref Umocnionych - "Feste Plätze" które miały pełnić rolę "dawnych twierdz". Szczególną uwagę zwrócono jednak fortyfikacje obsadę stref "szczególnie dobranymi twardymi żołnierzami dowódcami". Prace "Ostwall" - linie obronne nad Dnieprem 15 VII 1944 Gauleiter Prus Wschodnich E. Koch uzyskuje zgodę przygotowanie umocnień wschodniopruskich walki - "der Kochwall" Kłajpeda-Augustów-Biebrza-Narew. Projekt miast-twierdz "Wellenbrecher" rozbijaczy fali wobec radzieckiego natarcia. Uproszczone wzory stanowisk Ringstand - Kochbunkry 21 VII 1944 Guderian szefem sztabu OKH. Przywrócenie Wydziału Fortyfikacyjnego - zarządzenia sprawie rozbudowy umocnień wschodnich. OKH-Stellung: a1 a2 b1 b2 b3 c d1 d2 e. Zabezpieczanie kopuł pancernych żelbetem dobudowa stanowisk ognia okrężnego obrony starych schronów bojowych wzory ukryć kazamat bojowych dział ppanc. gromadzenie uzbrojenia wyposażenia obiektów. Rozbudowa polowa pozycji Prusach Wschodnich Kochbunkry schrony drewniano-ziemne transzeje rowy łącznikowe rowy p.czołg 23 X 1944 sztab Inżynieryjny Armii Czerwonej rozsyła rozkaz dotyczący likwidacji napotkanych lub zdobytych umocnień niemieckich: schronów ukryć magazynów jazów zapór p.czołg rowów okopów. II 1945 Rozkaz uzupełnia instrukcja nakazująca demontaż cennego wyposażenia pozostawiania badań najciekawszych obiektów dowodzenia jednego typowego schronu niszczonego odcinka. Instrukcja określa szacunkowo zużycie trotylu zniszczenia obiektu odporności C-25kg B1 50-100kg wielopomieszczeniowe -150 kg. Likwidacja wiekszości niemieckich umocnień Prusach Wschodnich Pomorzu Śląsku 1948 Dowództwo Wojsk Lądowych Wojska Polskiego nakazuje rozpoznanie skatalogowanie ocalałych schronów wykorzystania mobilizacyjnego lub bojowego 1949-1956 Akcja rozminowania umocnień. Inwentaryzacja nadawanie nowych czterocyfrowych oznaczeń ocalałych obiektów m.in. 40xx Poz. Szczycieńska 41xx GRU 41xx Poz. Lidzbarska 42-43xx Poz. Olsztynecka 44xx graniczne punkty oporu. 1960 Inwentaryzacja obiektów przez Szefostwo Wojsk Inżynieryjnych potrzeb Obrony Cywilnej schrony OPL składowiska materiałów odpadów toksycznych promieniotwórczych itp. Nieco "kaskaderska" niepełna próba podsumowania niemieckiego wysiłku fortyfikacyjnego poszczególnych pozycjach Prusach Wschodnich ale skoro nikt kwapi Źródła praca zbiorowa ABWEHRKAMPFE AM NORDFLUGEL DER OSTFRONT Stuttgard 1963 praca zbiorowa DER DEUTSCHE OSTEN Berlin 36 "Sprawa nowych fortyfikacyj niemieckich granicy Polską" w: STRAŻNICA ZACHODNIA 3 1927 Adamczewski L. "Zatrzaśnięte wrota" Poznań 01 Archemczyk S. "Historia Warmii Mazur od pradziejów 1945" Olsztyn 92 Biskup K. "Linia rozwojowa niemieckich fortyfikacji międzywojennych" w: INFORT 2 00 17 Biskup K. "Numeracja budowli Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego. Panzerwerk czyli dzieło niemieckiej propagandy." w: INFORT 3 1995 10 Biskup K. we współpracy "Wstępne rozpoznanie zasobu fortyfikacji XIX- XX-wiecznych obszarze d. Prus Wschodnich" w: INFORT 1 96 11 Bujas P. "Blokhauzy wieżowe węzła oporu Ruciane-Guzianka" w: FORTECA nr 1 97 1 Bidlingmaier I. ENSTEHUNG UND RAUMUNG DIE OSTSEEBRUCKENKOPF Chorzępa J. "Pozycja Olsztynecka" w: ODKRYWCA 4-5 02 40 Dieckert K. Grossmann H. KAMPF UM OSTPREUSSEN Monachium 60 Dudek "Pozycja Iławska" w: INFORT 2 00 17 Dudek "Pozycja Piła" w: INFORT 1 01 18 Faliszewski A. Łach W. "Twierdza Boyen" Giżycko 87 Fuglewicz S. "Fortyfikacje GRU odcinku Kruklanki" w: INFORT 3 95 10 Golczewski Z. "Przymusowa ewakuacja prowincji nadbałtyckich III Rzeszy" Guderian H. "Wspomnienia żołnierza" Warszawa 91 Hossbach F. SCHLACHT UM OSTPREUSSEN Jellenta S. "Siły niemieckie polskim froncie północnym" w: WPH Jurga A. Kędryna R.M. "Wyposażenie socjalne obiektów fortyfikacji niemieckiej 1933-44" Kosiarz E. "Wyzwolenie Polski północnej" Gdynia 67 Łach W.B. "Umocnienia południowego odcinka Wielkich Jezior Mazurskich" w Znad Pisy www.galindia.hg.pl pisa umocnienia.html" opracowanie dostępne internecie Malinowski K. "Opis wybranych B-werków GRU" w: Fortyfikacje Ziemi Lubuskiej 4 Zielona Góra 98 Mikulicz S. "Kłajpeda polityce europejskiej" Miniewicz J. "Czarny Szaniec Pozezdrzu" w: Spotkania zabytkami 6 86 Miniewicz J. "Polskie niemieckie schrony bojowe dział p.panc. 1934-1939" w: Kwartalnik Historii Nauki Techniki 2 89 Warszawa 89 Miniewicz J. "Obiekty żelbetowe niemieckiej fortyfikacji polowej 1938-45" w: Konserwatorska Teka Zamojska Zamość 88 Miniewicz J. "Fortyfikacje Wału Atlantyckiego" w: WPH 1 82 Miniewicz J. Perzyk B. "Międzyrzecki Rejon Umocniony" Warszawa 93 Miniewicz J. Perzyk B. "Wał Pomorski" Warszawa 97 Mitura A. Rużewicz W. "Pozycja Olsztynecka" wydawnictwo CD Olsztyn 01 Pajewski J. "I wojna światowa" Warszawa 1991 Perzyk B. "Niemieckie fortyfikacje praskiego przedmościa Warszawy 1940-44" w: Konserwatorska Teka Zamojska Zamość 88 Puciato P. Rużewicz W. "Wilczy Szaniec Twierdza Boyen okolice inne kwatery Hitlera Europie" Kętrzyn 98 Rawski T. "Niemieckie umocnienia ziemiach polskich 1919-1945" w: Studia materiały historii wojskowości tom XII cz. 1. Warszawa 66 Rogalski M. Zaborowski "Fortyfikacja wczoraj dziś" Warszawa 78 Rokossowski K. "Żołnierski obowiązek" Warszawa 76 Rużewicz W. "Punkt oporu Bakałarzewo" w: ODKRYWCA 2 03 49 Rużewicz W. "Punkt oporu Prostki Wschodniopruskiej Pozycji Obronnej" w: Fortyfikacje Ziemi Lubuskiej 4 Zielona Góra 98 Rużewicz W. "Spalenie spichrza giżyckiej Feste Boyen" w: INFORT 2 96 12 Rużewicz W. "Umocnienia przesmyku pod Giżyckiem lat 1913-14" w: INFORT 1 00 16 Sadowski J. "Gdzie szukać fahrbare panzerlafette spod Biesala Samborowa?" w: INFORT 1 01 18 Sawicki T. "Niemieckie wojska lądowe froncie wschodnim VI 1944-V 1945 struktura " Warszawa 87 Siemiński S. "Święta Lipka Wilczy Szaniec Mazury północne" Kętrzyn 98 Skok G. Jantar "Wilcze legowisko" Skok G. Jantar "Zagłada Pruskiej fortecy" Sobczak K. "Wyzwolenie północnych zachodnich ziem polskich roku 1945" Poznań 71 Sobczak K. "Kierunek Bałtyk" Warszawa 78 Sobczak K. "Operacja Mazowiecko-Mazurska" Stańczuk B. "Betonowa granica" w: Odkrywca 4 10 99 Stańczuk B. "Kaczor protestuje" w: Odkrywca 6 98 Stańczuk B. "Serce mazurskich fortyfikacji" cz.1-2 w: Mazurski Kurier 4-5 99 Stańczuk B. "Potyczki historią-poszukiwania granicy" w: Mazurski Kurier 1 99 18 Szymański J. "Mauerwald" w: Explorator Toeppen "Historia Mazur" Olsztyn 95 Umiastowski R. "Geografia wojenna Rzeczypospolitej Polskiej ziem ościennych" W-wa 24 Witold- Aleksandrowicz A. "Rozwój historyczny fortyfikacji zarysie" Specjalne podziękowania p. Zbigniewa Inglota Muzeum Uzbrojenia TPF Poznań . Korespondencja korekty: Ś.p. Krzysztof Biskup Gdańsk Arkadiusz Mitura Olsztyn Jerzy Sadowski wydawnictwo www.infort.digi.pl " INFORT Wojciech Rużewicz Giżycko Maciej Śledziński Kraków Jarosław Chorzępa wydawnictwo forteca-online.prv.pl" target=_blank FORTECA . Pomoc informacje poszukiwaniach terenowych: Rafał Bujko Tomasz Chwietkiewicz Franciszek Pietraszko Janusz Kosadko,Wojciech Sztachelek Adam Tytło. Niemiecka enklawa Prus Wschodnich pozostawała od 1918 roku niemal bezbronna. Fortyfikacje linie obronne obliczone rosyjski atak od wschodu zachodu południa! były przestarzałe dodatek stacjonujący tu Korpus Armii dysponował siłami zaledwie trzech dywizji które najlepszym przypadku mogły skutecznie bronić tylko rejonu Królewieckiego Sambii. terenie P.W. znajdowała także francusko-brytyjska komisja kontroli MKK pilnująca przestrzegania postanowień Traktatu Wersalskiego. Według jego ustaleń całym obszarze Niemiec zabroniono jakichkolwiek modernizacji fortyfikacji nowych przygotowań obronnych. Mimo takiego nadzoru Niemcy 1926 roku zbudowali skrycie kilkanaście nowych obiektów rejonie Królewca Szczytna Wielkich Jezior. MKK wykryła te budowle nakazała wstrzymanie prac zniszczenie części ukończonych. Liczne protesty niemieckie drugiej strony zaniepokojenie Polski innych krajów doprowadziły zwołania Konferencji Paryskiej. Jej postanowienia ze stycznia 1927 roku otworzyły nowe możliwości niemieckim fortyfikatorom. Zadecydowano zabronione jest stawianie nowych urządzeń obronnych pasie 50 km od granic brzegu morskiego dopuszczając tam jednak możliwość konserwacji starych fortyfikacji co Niemcy szybko wykorzystali celowo niszcząc przestarzałe obiekty zamian "konserwując" jako nowe . obszarze Prus Wschodnich dozwolony obszar budowy nowych umocnień zamknął mapdo.htm','tr99',756,430 " trójkącie Mrągowo-Morąg-Iława Pruska ob. Bagrationowsk . Od centralnie położonego nim Lidzbarka Warmińskiego przyjął on nazwę Trójkąta Lidzbarskiego face="Wingdings 3" r L-Heilsberger Dreieck . polskiej powojennej nomenklaturze fortyfikacyjnej przyjmuje czasem nazwę Lidzbarski Trójkąt Umocniony od typowego Armii Czerwonej określenia Ukrieplionnyj Rajon. Niekiedy też można spotkać wymiennie nazwę Pozycja Lidzbarska - Heilsberg-Stellung . 1928-29 przeprowadzono terenie Warmii Sambii Niziny Pruskiej prace studyjne terenowe.Schron B1-1 Postanowiono wykorzystać obszar trójkąta zbudowania części pierścienia linearnych fortyfikacji broniących podejść strategicznego portu miasta Królewiec. Upadek tego ośrodka praktycznie uniemożliwiał dostarczenie pomocy zewnątrz via Bałtyk dalszą obronę Prus Wschodnich. Był jednak poważny problem "wyspy-trójkąta"... pozostawały 50-kilometrowe luki oddzielające planowane umocnienia od brzegów zalewów morskich objęte zakazem budów umożliwiające wojskom polskim dokonanie manewru obejścia. Niemieccy fortyfikatorzy postanowili więc wykorzystać jako przeszkodę największe Warmińskie rzeki: Pasłękę Łynę przystowując tego biegu system zapór Pierzchały Stopki Frydland Welawa itd. . zniszczeniu mostów zalaniu nizinnych terenów trwałoby to około kilkunastu dni można było stosunkowo niewielkimi siłami utrzymywać obronę czasu nadejścia posiłków. Dodatkowo północ od Pregoły wprzęgnięto Pozycję Dejmy- tj. pas umocnień wojny nad rz. Dejmą ok. 20 obiektów . Budowa zaprojektowanych fortyfikacji ruszyła 1928 roku. Zgodnie panującą wówczas niemieckim dowództwie doktryną budowy linii obronnych stawiano schrony bojowe zgrupowane 2-4 obiekty zwalczające piechotę wroga ogniem bocznym tradytorowym . Takie rozwiązanie chroniło schrony przed ogniem nieprzyjacielskiej artylerii polowej ułatwiało także obronę okrężną grupy. Nacierająca piechota mogła jednak dostać martwe pola bronione ogniem ckm opanować obiekt od góry. Zabezpieczono przed odpowiednią lokalizacją terenie wzajemna osłona ogniowa także gęstymi sieciami kolczastymi stropach wokół obiektów. oszczędności stawiano również lekkie schrony betonowe 1 ckm odporności "D" wylane blasze falistej. Schrony takie stanowiły pierwowzór lekkich stanowisk dstands.htm','y',778,425 " D-stand budowanych później pozycjach przygranicznych. podobnych elementów budowano ukrycia gruntrpp.htm','ai',778,425 " schrony bierne . ft48p8.htm','tr01',680,456 " IMG alt="Płyta pancerna typu 48P8" 2 5 7 src="tht48p8.jpg" Powstawały również równolegle odporniejsze żelbetonowe schrony piechoty doppgr.htm','af',778,435 " Doppel- grupp.htm','ae',778,425 " Gruppenunterstand także nietypowe konstrukcje stropy ok. 1,5 metra żelbetonu liczne obiekty wieże obserwacyjne. Całość połączono siecią okopów stanowisk artylerii polowej ckm. leśnych odcinkach założono zasieki potykacze przy drogach powstały zdejmowalne zapory p.czołg.. pierwszej zasadniczej fazie budowy 1932-34 r. wybudowano ok. 300 schronów odcinku od Taftowo na płn. od Ornety przez Henrykowo Runowo Nową Wieś na płn. od Lidzbarka Kiertyny na płn. od Bartoszyc Judyty Ostre Bardo rz. Łynę więc widać wcale bronił Lidzbarka trąbiono niemieckiej propagandzie ani większych miast Warmii. Żadna armia europejska przewidziała wówczas skuteczną bronią przeciw czołgom okażą tereny zabudowane. lasach między Ornetą Lidzbarkiem zachód od rz. Pasłęki podniesiono znacznie poziom wód bagien czyniąc zeń obszary niemal niedostępne dziś! . wypowiedzeniu przez Hitlera 1935 roku wszystkich umów traktatów dotyczących zbrojeń fortyfikacji postanowiono uzupełnić system lukach nad Łyną Pasłęką. Ta druga faza budowy zamknęła 1936-37. razem zastosowano nową niemiecką koncepcję pyłu fortyfikacyjnego czyli rozpraszania obiektów obronnych terenie. Schrony bojowe ckm ustawiano ogniem wprost lub skos nacierającej piechoty. Pozwalało to walkę ogniową dużych odległościach redukowało minimum martwe pola między schronami. Takie ustawienie rodziło jednak niebezpieczeństwo zniszczenia stanowiska ogniem artylerii przeciwnika dlatego nowe obiekty bojowe budowano większej poprzednio odporności B1 gr. ścian 1m. żelbetonu dodatkową czołową płytą pancerną 7P7 grubości 10 cm. Sektor ostrzału ckm zwiększono 65 stopni zaczęto także zabezpieczać wejście dodatkową tylną strzelnicą. Podstawowym typami były różne wersje schronów b1lidz.htm','a',778,425 " MG-Schartenstand odporności B1 C standardowe b1.htm','3a',778,425 " B1-1 lub b9.htm','g',778,425 " MG-Schartenstand - Deckenplatte jednej sekcji ckm b4.htm','d',778,425 " MG-Schartenstand und Gruppe ckm dodatkowym pomieszczeniem drużyny piechoty. fb9troj.htm','tr01',680,456 " IMG alt="Wejście schronu kazamatą pancerną. Charakterystyczne maskowanie ściany" 2 5 7 src="thb9troj.jpg" Co ciekawe często występują one wersji uproszczonej bez zewnętrznych strzelnic obrony wejścia małą śluzą p.gaz. ścianie ewentualnie bez śluzy . Silnie rozbudowano system b28.htm','o9',778,428 " schronów kopułami dzwonami obserwacyjnymi peryskopami pod pancerzem poziomym także bardzo liczne wieże obserwacyjne także nisze-stanowiska obserwatorów obiektach biernych bojowych. niewielkich ilościach występują tu także b19.htm','olsz6',778,425 " schrony bojowe działek p.panc. podobne obiektów wzniesionych GRU Pozycji Olsztyneckiej. Nielicznie występowały także obiekty bojowe kopułami trójstrzelnicowymi 3P7 obiekty wielosektorowe kazamatami pancernymi. Użycie broni maszynowej schronach niemieckich Nowe schrony były całkowicie gazoszczelne wyposażeniu znajdowały - oprócz środków walki - prycze piecyk filtr powietrza narzędzia saperskie zapasy żywności wody. Jako ciekawostkę można podać użytek propagandy 1939 roku największe niemieckie schrony kopułami pancernymi nazwano "Panzerwerkami" Pz.W ponumerowano. Zaszczytny III Rzeszy tytuł Pz.W. nr 1 otrzymał schron kopułą obserwacyjną wybudowany Górze Bunkrowej pod Fromborkiem. Podobnie Wale Pomorskim trudno dostępnych odcinkach leśnych bagnistych stawiano oszczędności lżejsze schrony żelbetowe C D. Nowe fortyfikacje rozbudowano od wzgórza Fichtberg zniszczona osada Sądkowo wspomnianą Górę Bunkrową Kanał Kopernika wschód przez Garbinę Wielewo zaporę Pierzchały tworząc ten sposób przedmoście osłaniające od południa Braniewo. Dalej dobudowano fortyfikacje od Pierzchalskiego wzdłuż Pasłęki Wałszy Henrykowa. Także odcinku północno-wschodnim połączono dotychczasowe umocnienia od Ostrego Barda Tapiawy ob. Gwardiejsk Pozycją Dejmy. najbardziej zagrożonych atakiem odcinkach pozycję zdwojono wysuwając przodu linię nowych schronów odcinek bartoszycki Wojciechy-Żydowo Napisy eksploatacyjne powiększono głębokość obrony wykorzystując kolejne pasma wzniesień przeszkód wodnych Frombork . Podobnie fazie budowy całość uzupełniły ukrycia bierne działek p.panc. sieć okopów zasieki. przedpolu wykonano miejscowo zapory przeciwczołgowe zaplanowano niszczenia mostów Pasłęce Łynie. Ogółem 1928-37 powstało ok. 1000 schronów czego 70% bojowych. Blisko 500 nich to typy cięższe B1 pozostałe lekkie C D. pełnej obsady potrzeba było min. 6 dywizji piechoty co było trudne realizacji lokalnych warunkach. Specjalna brygada forteczna "Königsberg" starsze roczniki rezerwistów miała prowizorycznie obsadzić umocnienia. Obronę miały następnie uzupełnić wycofujące oddziały Grenzwacht w Bartoszycach kierował nimi 30 sam Guderian! mobilizowanej wypadek wojny obrony terytorialnej - Landwehry. 1938 roku znaczenie znacznie spadło wobec wybudowania nowych nadgranicznych umocnień m.in. U Pozycji Olsztyneckiej U . przyszłej wojnie Polską przewidywano żadnej obsady ani zadań obszaru lidzbarskiego. Część sił BF "Königsberg" wraz oddziałami straży granicznej osłaniała Prusy Wschodnie rejonie Gołdap - Olecko jako Brygada Forteczna "Goldap" we IX 1939 roku. późniejszych obiekty umocnień lidzbarskich zakonserwowano niektóre nawet likwidując demontując wyposażenie! Gdy VII 1944 roku granic Prus Wschodnich zbliżyła Armia Czerwona za wybłaganą zgodą Hitlera gauleiter szef NSDAP Prus Wschodnich Erich Koch nakazał odnowienie przygotowanie obrony starych umocnień. Wszystkich... tylko bo zabrakło sił środków - poza uznano szybko Rosjanie tu dojdą. Dlatego znajdziemy tu wielkich ilościach słynnych całe Prusy garnków Kocha - "Kochtöpfe" nisza obserwatora rozbudowanych sieci transzei ani schronów nowszych konstrukcji. Tylko fragmentarycznie wykopano rowy przeciwczołgowe m.in. rejonie Ornety rzeki Pasłęki. Większe zaawansowanie robót było północ od Dejmy Niemna umocnienia nowszych typów Rs-y rozciągnieto aż Łotwę osłaniając kraje bałtyckie bazy morskie Kłajpedzie Lipawie. Gdy nawet bliskich frontowi umocnieniach były kłopoty obsadą to rejonie lidzbarskim sytuacja była wręcz katastrofalna. to bywa historii wojen - fortyfikacja najsłabiej przygotowana walki... musiała ją stoczyć. Paradoksalnie jej przestarzała koncepcja stała 1945 r. atutem głównie przez naturalne właściwości przygotowanego terenu ustawienie boczne rozproszenie licznych schronów stosunkowo dużą liczbę schronów biernych stanowisk obserwacyjnych. Udało także zgromadzić praktycznie pełne wyposażenie schronów broń maszynową. Według danych Inspektoratu Saperów 1944 przygotowano 796 ciężkich karabinów maszynowych MG 08. Niemcy "przypomnieli sobie" dopiero styczniu 1945 roku. Uderzenie rejon lidzbarski wykonywały rosyjskie fronty od południa II Front Białoruski od płn.-wsch. III FB. Wojska 5APanc 48A 26 stycznia wyszły przedpola opanowując Tolkmicko Młynary Ornetę. Tego dnia rozciągnięte armie rosyjskie spadło silne uderzenie 4A niemieckiej gen. Hossbacha skrycie przerzuconej rejonu Wielkich Jezior Mazurskich. rozbiciu 26-30 stycznia ugrupowania 48A odzyskaniu Ornety Dobrego Miasta Pasłęka Morąga gen. Hossbach zamierzał wyprowadzić swoje wojska za Wisłę zaciskającej pułapki wschodniopruskiej. Hitler pozbawił go jednak dowodzenia przekazując gen. Müllerowi nakazał odwrót 4A północ. Determinacja była ogromna resztka P.W. miała być broniona "do ostatniego żołnierza" to za cenę utraty całej dobrze uzbrojonej armii. Równocześnie głównym kierunku berlińskim wobec dwóch rosyjskich frontów niewielki opór stawiała jedynie osłabiona 9A niemiecka. Müller wykonał rozkaz natychmiast rozpoczął odwrót rejon Pozycji Lidzbarskiej. Podstawa wieży obserwacyjnej małym schronem technicznym Tymczasem Rosjanie IIIFB - 43A 39A wzmocnione 1Korpusem Panc. nocy 23 24 uchwycili przyczółki nad zamarzniętą Dejmą przełamując jej fortyfikacje 26-27 podeszli pod Królewiec. Chaos dezorganizacja dowodzenia spowodowały inny poważny wyłom bowiem 2-4 lutego utracono odcinek bartoszycko-lidzbarski. Rozpoczęły następnie krwawe walki Górowo Iławeckie parokrotnie przechodzące rąk rąk. Niezwykle ważne było jednak utrzymanie odcinka fromborsko-orneckiego. Niemcy dali tu odciąć od zbawiennych brzegów portów Zalewu Wiślanego Nw. Pasłęka Heiligenbeil Bałga co uratowało przed zgubą tysiące mieszkańców P.W. jeśli potem wsiedli Gustloffa lub Goyię . lutym 1945 roku zadaniem likwidacji zgrupowania wschodniopruskiego obarczono wyłącznie III FB w sile aż 10 armii! . Zgrupowanie niemieckie było rozdzielone dwie grupy północna broniła oparciu fortyfikacje Twierdzy Królewiec południowa "Worek Braniewsko-Bałgijski" opierała częściowo face="Wingdings 3" r L. Walki odcinku orneckim trwały 17 lutego 18 II pod Pieniężnem zginął niewyjaśnionych okolicznościach dowódca III FB gen. Czerniachowski natomiast odcinku fromborskim jeszcze miesiąc - 19 marca. Pod Fromborkiem dwie rosyjskie armie straciły ciągu niecałych dwóch miesięcy ok. 30 000 żołnierzy jest tu największy Warmii cmentarz Armii Czerwonej . Resztki niemieckich wojsk ewakuowano Mierzeję Wiślaną gdzie broniły ostatnich skrawków Prus Wschodnich pod Przebrnem aż kapitulacji III Rzeszy 8 V 1945 roku. Niemczech dziś wspominane są estymą dzieje krwawych walk zwanym Przedmościu Bałtyckim Ostseebruckenkopf . Podkreśla odciągnięcie kierunku berlińskiego armii dwóch frontów doprowadzenie dalszych komplikacji Pomorzu efekcie opóźnienia agonii III Reszy kilka miesięcy. porównania- przy dziesiątkach tysięcy ofiar zabitych walce pomordowanych potopionych dwumiesięcznej zimowej rzezi osaczonym "Worku Braniewskim" Zalewie Wiślanym zrównanym ziemią Królewcu "heroiczna" ewakuacja Dunkierki czerwcowym słoneczku 1940 roku przy bezczynności Niemców jest prostu u śmieszną zabawą u . Tylko kto Polsce wie? Sztab Inżynieryjny A.Cz. X 1944 roku wydał instrukcję dotyczącą bezwzględnej likwidacji zajętych fortyfikacji płyta pancerna 7P7 zapór wodnych rowów p.czołg. nawet okopów niemieckich. Spowodowane to było licznymi przypadkami odbicia przez Niemców utraconych pozycji schronów m.in. rejon Gołdap-Gąbin . Rozkaz był trudny wykonania czasie walk. Tuż ustaniu III 1945 roku wszystkich wschodniopruskich fortyfikacjach pojawiły grupy saperskie wysadzając systematycznie schron schronie odzyskujące stal płyt kopuł pancernych wyposażenie. To co ocalało to zaledwie kilka % obiektów pozostawionych celowo badań pomiarów potrzeby własnych fortyfikacji. Reszty zniszczeń dopełnili polscy saperzy rozminowujący teren 50 detonując schronach miny niewybuchy. przejęciu obszaru Mazur Warmii przez Polskę nasze Dowództwo Wojsk Lądowych przeprowadziło 1948-51 szczegółową inwentaryzację pozostałych schronów. Otrzymały one nowe czterocyfrowe oznaczenia numery 42xx-43xx przewidując zapewne jako zaplecze techniczno - łącznościowe planowanych rejonów mobilizacyjnych. utworzeniu Układu Warszawskiego zmianie doktryn przekazano obiekty Obronie Cywilnej planując nich składowiska toksycznych materiałów itp. szajsu. 20 istnienia stał śmietniskiem historii Żelbetonowy strop ze wzmocnieniem blachą przeciwodpryskową. Fot. Arkadiusz Kornowicz" 2 5 7 src="thuwe1.jpg" Wewnątrz umocnień Pozycji Lidzbarskiej znajdują umocnienia zaporowe rejonie Heiligenbeil Iławy Pruskiej wchodzące prawdopodobnie skład Pozycji rz. Świeżej "Frisching Stellung" część Sambijskiego Rejonu Umocnionego . Schrony rejonie Wzniesień Górowskich rejonie Kamińska wchodziły skład budowanych tam poligonów. Nieco więcej stronie pozostałe umocnienia. HR small Zobacz galerię zdjęć rejonu Pozycja Dzierzgońskafortyfikacje schrony bunkryPozycja Iławskafortyfikacje schrony bunkryPozycja Oleckafortyfikacje schrony bunkryMazurska Pozycja Granicznafortyfikacje schrony bunkryGalindestellungfortyfikacje schrony bunkryKwatery Wolfschanze Mauerwald Anna Wendula Robinson Breitenheide Hochwaldfortyfikacje schrony bunkryBunkry i schronyfortyfikacje schrony bunkryKatalog schrony Regelbaufortyfikacje schrony bunkryRysunki obiektówfortyfikacje schrony bunkryCiekawostkifortyfikacje schrony bunkry Nowej Wsi Wielkiej Dzwon obserwacyjny 90P9 schronie Regelbau 502" 2 7 src="thpisz0.jpg" 7 Lokacja piskich fortyfikacji nowożytnych wiąże walkami stoczonymi tu 1914 roku. Jako pierwsze skuteczny opór oparciu polowe fortyfikacje wzgórzach pod Snopkami stawiły wycofujące klęsce tannenberskiej wojska rosyjskie. Wzgórza te zdobyto dopiero dokonaniu obejścia od południa. Ten dogodny obrony teren wkrótce zdobyciu musieli wykorzystać Niemcy. Od września listopada trwały tu ciężkie walki pozycyjne opanowaniu Pisza przez Rosjan. III Korpus Syberyjski przełamał końcu obronę niemieckiego XI KA zaatakował dalej kierunku Ruciane. Te historyczne doświadczenia wykorzystano później związku planowaną rozbudową przygranicznych pasów obrony Prus Wschodnich. 1935 roku Niemcy przestrzegali choć niezbyt gorliwie ograniczeń traktatowych zabraniających rozbudowy umocnień obszarach nadgranicznych których zaliczano m.in. powiat piski. wypowiedzeniu tych umów przez Hitlera postanowiono uzupełnić system obrony kończąc budowę Trójkąta Lidzbarskiego - U Heilsberger Dreieck U rozbudowując Giżycki Rejon Umocniony - gru.htm Befestigungen bei Lötzen . oba te rejony mogły spełnić zadania obronne potrzebny był pas przesłaniania mogący przejściowo zatrzymać atakujące Prusy wojska polskie. Czas ten był potrzebny przeprowadzenie mobilizacji jednostek Landwehry obrona terytorialna rozwinięcie brygad fortecznych Lötzen Königsberg - Goldap . bez znaczenia były też ofensywne plany niemieckich strategów. Mobilizacja przerzut wojsk agresji Polskę musiały być zabezpieczone przed niespodziewanym wypadem polskich jednostek szybkich brygad kawalerii mogących skutecznie zaatakować węzły kolejowo-drogowe. myśl instrukcji mobilizacyjnej "Armierung" wzmocnienie obrony zwiększenie jej głębokości miały zapewnić "ubezpieczenia" złożone przygranicznych pozycji szkieletowych punktów oporu. Miały być wykonane 10-15% obiektów okresie pokojowym. Stanowić miały pozycje: Olsztynecka - U Hohenstein-Stellung U Szczycieńska - U Ortelsburger Waldstellung U właśnie Piska U Johannisburg-Stellung U planowane dwie skrzydłowe pozycje: Dzierzgońska - U Christburg-Stellug U Olecka Pozycja Legi . wytyczenia rozbudowy pozycji według tych nowych koncepcji przystąpiono 1937 roku więc ukończeniu zasadniczych prac TL GRU. Pozycja Piska stanowiła wschodnie skrzydło umocnień wschodniopruskich osłaniających od 1938 roku koncentrację wojsk niemieckich ataku lub kontrataku Polskę. Początkowo zamierzano uderzać tego obszaru skoncentrowano więc pracach rejonie Olsztynka Szczytna. Prace Pozycji Piskiej rozpoczęto dopiero wiosnę 1939 roku. Fortyfikacje miały za zadanie zabezpieczenie odsunięcie nieprzyjaciela od newralgicznych mostów śluzy Rucianem Karwiku zamknięcie dróg biegnących głąb Prus Wschodnich kierunku Orzyskim. To właśnie osłonięta ten sposób stacja kolejowa Orzyszu miasto posiadało dodatkowo własne lekkie fortyfikacje była przewidziana jako ewentualny węzeł przerzutu wojsk. Potwierdziła to późniejsza dyslokacja Pomorza XIX Korpusu Guderiana dniach 7-8 IX 1939r. Dodatkowym zadaniem umocnień było zabezpieczenie dużego lotniska Luftwaffe Rostkach 1937-38 lotniczego ośrodka doświadczalnego Szerokim Borze 1935-37 . Linię obrony wytyczono wzdłuż jezior: Nidzkie Wiartel Brzozolasek pozostawiono przedpolu broniony Pisz wraz ze stacją umacniając wzgórza pod Snopkami Schron MG-Schartenstand D garażem działka Pak" 2 7 src="thpisz1.jpg" 7 Dalej linia biegła przez Maldanin j.Roś rzeczkę Święcek Nitek. Między jeziorami Głąbowskie Zdedy Lipińskie przewidziano pojedyncze punkty obrony niszczenia dróg mostów mappisz.htm','mp1',776,575 " [mapka] . Podstawę fortyfikacji stanowiły początkowo 4 lekkie schrony ckm dstands.htm','p1',778,425 " MG-Schartenstand D przeznaczone prowadzenia ogni tylnych lub skośnych drogi główne. Zwane potocznie Heinrichami od blachy falistej H posiadały komorę bojową ckm płytą pancerną 422P01 przedsionek wejściowy. Wszystko osłonięte 0,6 warstwą betonu szkielecie blachy. schron dmask.htm','p2',768,455 " zamaskowano fundamencie drewnianej szopy. Wykonano ziemne stanowiska ckm rowy strzeleckie dobiegowe wzmocnione kołkami faszyną. Użycie broni maszynowej schronach niemieckich wzmocnienie Pozycji Piskiej stanowiły gruntrpp.htm','p3',778,425 " schrony-ukrycia jednej drużyny piechoty ilości 11 sztuk. Posiadają one półokrągłą komorę blachy falistej pod metrowym płaszczem betonu. Prawdopodobnie mając uwadze nowego przeciwnika jakim od X 1939 roku stał ZSRR przeprowadzono modernizację pod kątem obrony przeciw czołgom. przedpolu piskim powstał rów przeciwczołgowy napełniony wodą stanowiący także dodatkową zaporę piechoty. Prawdopodobnie jesienią 1939 roku wykonano 3 pak.htm','p4',778,425 " schony-garaże działek p.panc. Pak kalibru 37mm. Posiadają dwie komory działka obsługi. oszczędności budowane były szkielecie drewnianym podobnie pod Bakałarzewem pod metrową warstwą betonu. nich dobudowano innych obiektów: schronu piechoty schronu MG-Schartenstand D. czasie zbudowano także dodatkowy schron drużyny piechoty grupp.htm','p5',778,425 " Gruppenunterstand podobnej drewniano-betonowej konstrukcji. Odtąd daje zauważyć przesunięcie środka ciężkości Pozycji Piskiej rejon Wąglik - Maldanin. Wiązało to zapewne wytyczeniem Pisie prowizorycznej wschodniej "linii bezpieczeństwa" III Rzeszy. Wycofywane Prus wojnie Polską wojska Wehrmachtu przystąpiły od razu budowy polowych umocnień. Niezbyt ufano nowemu "sojusznikowi" skoro robiono X 1939 roku. Umocnienia piskie miały odtąd stanowić "zwornik" pomiędzy Pozycją Narew-Pisa zwaną potem gran3.htm#gal Pozycją Galindii wschodnim frontem Giżyckiego Rejonu Umocnionego. Przebiegające południkowo fortyfikacje miały stanowić zaporę Armii Czerwonej czasu wybudowania nowoczesnych umocnień nadgranicznych. wzmocnić wręcz zamanifestować siłę niemieckich schronów jeszcze jesienią 1939 roku przystąpiono budowy nowych obiektów pod Piszem. Były to schrony odporności Bneu nowe dwumetrowych żelbetowych ścianach stropach ściana narażona nawet 2,5m - odporność A1 . Regelbau bb107.htm','p6',778,425 " 107a pod Maldaninem to największy tego typu ocalały schron bojowy Mazurach przeznaczony dwóch sekcji ckm MG 34 dodatkowej kazamaty obrony zapola załogi obserwatora-dowódcy w dzwonie obserwacyjnym 90P9 . Jego ściany 20 cm płyty pancerne 78P9 w kazamacie obrony wejścia podwójne 7P7 mogły wytrzymać ostrzał artylerii kalibru 220 prawdopodobnie zadano sobie nawet trudu go zamaskować ewentualnie obudowano go makietą szopy-stodoły . Mało tego - resztki niemieckiego napisu schronie głoszą jest "udostępniony zwiedzania"! Drugi obiekt podobnej odporności to schron bierny dwóch drużyn piechoty typu dinfb.htm','p7',778,425 " 502 dodatkowym pomieszczeniem dzwonem obserwatora. rozpoczęciu 1940 roku prac Pozycji Granicznej umocnienia rozbudowywano bezpośrednio nad Pisą ostatnim schronem Pozycji Narew-Pisa był tu Regelbau bb101.htm','p8',778,425 " 501 rejonie strzelnicy przy zakładach drzewnych [potwierdzona informacja od Piotra Lubowskiego]. tych trzech schronach średnich wejścia obiektu zabezpieczały kraty forteczne przestrzeliwane ogniem wewnętrznych strzelnic karabinowych także dodatkowe zamurowane wyjście awaryjne. Za kratą załomem korytarza umieszczano śluzę p.gaz. zamykaną ciężkimi drzwiami pancernymi grubości 5 cm. obiekt posiadał także wyposażenie socjalne m.in. składane prycze taborety stoły techniczne sprzęt saperski filtrwentylatory oświetlenie Schron Regelbau 107a Oddziały Podlaskiej BK dokonujące 2-4 IX 1939 roku wypadów rozpoznawczych teren Prus Wschodnich doszły piskich linii fortyfikacyjnych tocząc walki pod Kowalewem Jeżami. Od 1941 roku schrony Piszu Rucianem spełniały rolę posterunków wartowniczych zabezpieczając zewnętrzną strefę Kwatery Göringa Dowództwa Wojsk Lotniczych LwFuest. Breitenheide w dawnym ośrodku badawczym Szerokim Borze . To zapewne goście Wielkiego Łowczego mieli odwiedzać nowoczesne budowle pozostawać "pod wrażeniem" siły wschodniopruskich umocnień. Przed operacją "Barbarossa" zgromadzono pod osłoną fortyfikacji siły uderzenia ZSRR. tego okresu zachowały liczne stanowiska ziemne nad Pisą Puszczy Piskiej poligonie Orzysz. Gdy 1944 roku Armia Czerwona stanęła linii Narwii przystąpiono gorączkowych prac nad przygotowaniem Pozycji Piskiej obrony. Zemściły przedwojenne koncepcje budowy fortyfikacji poza miastami które teraz okazały jedynym skutecznym terenem powstrzymania radzieckich zagonów pancernych. Prace koncentrowały więc linii schronów 1939 roku wokół samego miasta zachodniego brzegu Pisy. Powstały ciągłe fortyfikacje polowe złożone rowu p.czołgowego zapór okopów drewnianych schronów ckm stanowisk dział ukryć biernych. linia przebiegała od plaży miejskiej osiedla Wschód Niedźwiedzie drugiej stronie Pisy lasami aż pod Wąglik. wschodnim skrzydle umocniono tylko rejony mostów przepraw przez rz. Święcek. Dziwnym jest fakt zastosowano tu większych ilościach stanowisk "Kochbunker". Tylko nieliczne znajdowały przy drogach przedmieściu Pisza skrzydle wschodnim pozycji. celu dezorientacji zwiadu lotniczego piskim "Holzwerku" masowo konstruowano ustawiano pozycjach wokół miasta drewniane atrapy baterii haubic pojazdów pancernych. Między linią frontu Pozycją Piską wytyczono także U Piską Pozycję Graniczną U opierając umocnieniach lat 1940 41. Biegła ona od Dłutowo przez Kowalewo Świdry Prostek składała pojedynczych punktów oporu uzupełnionych kilku miejscach umocnieniami ziemnymi. przygotowanych rozbudowanych fortyfikacjach było stałej załogi bowiem specjalnie stworzone frontu wschodniego oddziały forteczne wbrew twórcy - Guderianowi skierowano zachód Europy. mieście były jedynie słabe oddziały Volkssturmu za to pobliskich lasach rozmieszczono odwód GA "Środek" - 18 Dywizję Grenadierów Pancernych. Pozycja Piska leżała pasie działania LV Korpusu 4 Armii gen. Hossbacha przewidziano stopniowe jej obsadzenie wypadku przełamania frontu przez Rosjan. przełamaniu przez 2 Front Białoruski taktycznej strefy obrony nad Narwią 22 1945 roku Hitler zezwolił częściowe wycofanie obsadzenie pozycji obronnych głębi Prus. Wcześniej rozpoczęła spóźniona ewakuacja ludności cywilnej. Dowódca GA "Środek" gen. płk Reinhardt rozkaz Hitlera 22 przekazał podległemu mu d-cy 4 Armii gen. Hossbachowi. Hossbach zrozumiał go jako sygnał generalnego odwrotu swoich sił zachód. Dowódca 4 Armii nawet myślał samotnej obronie przygotowanych umocnień rejonie Giżycka Pisza Szczytna godząc odegranie roli drugiego Paulusa powtórzenie Stalingradu. OKH Hitler uważnie obserwowali działania 4 Armii atmosferę podgrzewały telefony przerażonego gauleitera Prus Wschodnich E. Kocha który prawidłowo odczytywał zamiary Hossbacha Reinhardta. 23 Hitler odwołał swoje rozkazy nakazując obronę wschodnich rubieży Prus "do ostatniego żołnierza". Rozkaz przyszedł za późno bowiem czasie ewakuowano przez Pisz Orzysz Giżycko większość sił 4A. Odwrót przeprowadzono skrycie myląc całkowicie Armię Czerwoną. Piszu ostatnie oddziały osłonowe wysadziły powietrze mosty zatopiły rzece niepotrzebną amunicję broń. czasie Rosjanie opanowali Szczytno Olsztyn przechwytywali wysłane tam niemieckie eszelony. 25 czołowki rosyjskie pojawiły pasie Biała- Pisz- Karwica- Rozogi. nocy 26 27 ostatnie oddziały osłonowe oderwały od Rosjan porzuciły umocnienia szczycieńskie rejonie Spychowo-Ruciane. Saperzy niemieccy niszczyli za sobą dalsze mosty wiadukty drogach utrudniając Rosjanom przejście pościgu. Sam dowódca 2 Frontu Białoruskiego Rokossowski Schron piechoty Armia stała dni przed opuszczonymi okopami niemieckimi nad Narwią Pisą operacja wschodniopruska mogłaby skończyć szybciej bez większych problemów. Przekraczając 24 1945 roku dawną granicę pod Wincentą dowodzący tą armią gen. Bołdin urządził uroczysty apel wydając rozkaz bezwzględnej zemsty odwetu. Później zamiast wejść natarcia zachód wykonywał wielkie "manewry oskrzydlające" rejonie Pisza Ełku "zaciskając pierścień okrążenia" wokół nieistniejących wojsk niemieckich. Za te żałosne występy został ukarany wkrótce stracił stanowisko. Wściekłość furię wyładował generał opuszczonych mazurskich miastach leżących pasie działania jego armii. Chcąc wykazać Rokossowskiemu "ciężkie walki dużymi siłami niemieckimi" bombardowano podpalano Pisz samoloty atakowały zapewne pozostawione drewniane makiety : Orzysz Ełk nawet ponad przyjętą wówczas radziecką "normę" miast wschodniopruskich. Pierwsi powojenni osadnicy napotkali niemal nietknięte umocnienia. Drewno nich służyło jako opał mieszkańcom Pisza jeszcze kilka lat. lada problemem były pozostawione pozycji miny zasieki. Szczególnie niebezpieczny naszpikowany nimi był teren kwatery Luftwaffe Szerokim Borze. dziwo Niemcy wysadzili jej powietrze co jeszcze dziwniejsze Rosjanie pozostawili wiele agregatów urządzeń miejscu. Zabrał Warszawy dopiero Piotr Jaroszewicz późniejszy premier przeszukujący polecenia władz? możliwe miejsca ukrycia skarbów dzieł sztuki. Wśród schronów Pozycji Piskiej przeprowadzono praktycznie żadnych niszczeń choć nakazywało to dowództwo A.Cz. . Znakomicie zachowały tu praktycznie wszystkie pancerze gdy innych pozycjach pazernie "odzyskano" stal niszcząc 90% obiektów. 50 55 patrole saperskie rozminowały cały teren obszar kwatery OKL Breitenheide przejęło Wojsko Polskie. wybrzeżu dużym schronie sztabowym Oprócz kwater istniała także Prusach Wschodnich sieć schronów przeciwlotniczych LSR dla ludności cywilnej rozbudowana zwłaszcza większych miastachwęzłach kolejowych informacje o kwaterachBreitenheide Szeroki Bór kompleksów Mazurach Wybudowany latach 19357ośrodek doświadczalny biura konstrukcyjne Luftwaffektórych ścisłej tajemnicy pracowano nad silnikami rakietowymipierwszymi świecie projektami przeciwlotniczych rakietowych pocisków kierowanych Odludny teren Puszczy Piskiej wydawałby się ostatnim miejscem III Rzeszy do prowadzenia takich prac właśnie o takie ukrycie najnowocześniejszych broni chodziło zachowane bunkry ośrodek schronów odporności B1 pomieszczeń śluzy obiekty kondygnacje sale montażownie skrarby dzieła sztuki ciężki karabin maszynowy MG 42 34 Kochbunkier Schrony podziemne chodniki sztolnie a1 a2 b2 b1 c e Nibelung linia Niebelungów Stellung mazurskich założeń Prus Wschodnich punktów dowodzenia III Rzeszy Schrony luftwaffe HQ Robinson HQ Breitenheide jesienią zimą 1940 dowództwo Luftwaffe Brietenheide kwaterę Göringa sztabu LwFüSt pociągu specjalnego Asien tor bocznicy Pisz Ruciane ośrodka baraków sztabowych garaży kuchni Kompleks energetyczny zaplecza technicznego znajdował się ceglanej hali Göringa drewniany pałacyk myśliwski jeziro Jegocinek Jegocin pola minowe odgrodzone zasiekami wysunięte punkty kontrolne rejonie umocnień Pisza Rucianego Marszałek Göring Hitler Wolfschanze pociągiem sztabowym Gołdapi Szerokim Borze Gierłoży Mussolini Hitler lotnisko wojskowe Rostkach 1944 ewakuacja dowództw odwody Schrony Niemców Rosjanie urządzenia energetyczne Piotr Jaroszewicz skarbów eksploracja skarby Kwatera świetnego zachowania jest niestetylat 50 zamkniętym terenem wojskowym ogrodzonym skrupulatnie pilnowanym czujnikami ruchu zwiedzania obiektów jeziora Jegocinek Pisz Wejsuny Robinson Jezioro Gołdap Kumiecie ośrodek badawczy poligonowy Luftwaffe Szerokim Borze Puszczy Piskiej Rominckiej stacyji kolejowej Kumiecie koszary zmotoryzowanej jednostki broni przeciwlotniczej Gołdap Tolminkiejmy Gołdap Schäferberg wyrzutnię rakietową obetonowane zbiorniki ppoż schron ośrodek rakietowy do Łeby polową kwaterę Naczelnego Dowództwa Luftwaffe Robinson schronu wybudowano obiekty techniczne betonowe podpiwniczenia Kumiecie zachował się ceglany budynek techniczny przygotowano główny punkt postojowy pociągu specjalnego Göringa Właśnie Sonderzug Pociąg specjalny Asien element kwatery centrum łącznościowe informacyjno decyzyjne siatki maskujące Wielki Łowczy III Rzeszy kwaterę Jägerhof rejonie dawnego pałacu myśliwskiego Jägdhaus cesarza Wilhelma II RomintachbGöring ambasadorów Lipski Robinson obiekty Kumieci Rominty Johannisfeuer punktów dowodzenia Puszczy Rominckiej Rosjan terenie kwatery październiku 1944 zacięte walki Armią Czerwoną Gołdap umocnień przyfrontowych obszar kwatery przecięła granica Polski Rosji ośrodka Robinson gołdapskich koszarach poligonie ściśle utajony ośrodek szkoleniowy OSSA pierwszy Polsce przeciwlotniczy zestaw rakietowy SA75 Dwina Budynki pokoszarowe nad jeziorem Gołdap ośrodek wypoczynkowy TVP przetrzymywano internowane działaczki Solidarności schron kwatery duże baseny ppoż szczątki wyrzutni rakietowej Wolfschanze Gierłoż budowy schronów Bneu wzmocniono obiekty schrony ciężkie obiektów kwaterowało kilkaset osób Kwatera Führera OKW strefy Sperrkreis bezpieczeństwa kompleksu otoczone zasiekami płotami pola minowe strefy ogrodzenia systemy ochrony batalion przyboczny Führerbegleitbatalion żołnierzy Sperrkreis serce całego shrony Hitlera Keitla Bormanna SonderNachrichtendienstesbunker łączności specjalnej Gästebunker dla gości 1943 utworzono podstrefę A Giżycki Rejon Umocniony ściśle chroniony żołnierzy SS Leibstandarte Adolf Hitler rejon wokół schronów Hitlera Keitla adiutantur schrony obudowano żelbetonowymi płaszczami grubości instalując stanowiska typu Ringstand 58 c d dla karabinów maszynowych żelbetonowych piramidkach schronie Hitlera schronie OPL schrony ciężkie Göringa wbudowane strop dwa stanowiska działek plot 37mm stanowisko Ringstand MG 34 schron ogólnego użytku schron Bormanna schron dla gości łączności specjalnej adiutantury kasyno magazyny żywnościowe garaże przepompownię stację uzdatniania wody lekkie schrony schronach ciężkich przybudówki techniczne pomieszczenia do pracy Sperrkreis II centrum łącznościowe zaopatrzeniowe kwatery stacji kolejowej Görlitz Gierłoż dwie bocznice dla pociągów sztabowych kurierskich stacja paliw rampy przeładunkowe kwatery Hitler sztab OKW pociągu sztabowym Hitlera Sonderzug Amerika obiekty Strefy Kurhaus mieszkańców Kętrzyna schrony służb łączności strefie II wybudowano największy obiekt Wolfschanze nowy schron łączności Nachrichtendienstesbunker kwaterze OKH Mamerkach strefa przedstawicielstw rodzajów sił zbrojnych barakach lekkich budynkach dowództwa sił lądowych OKH dowództwa Luftwaffe Kriegsmarine ministerstwa spraw zagranicznych RAM żołnierze ochrony strefy znajdowało się pomocnicze Infort lądowisko dla samolotów łącznikowych zasadnicze lotnisko kwatery Wilamowem Wilmowo potężny schron ogólnego użytku obiektów rozdzielonych szczeliną dylatacyjną stropie obiektu stanowiska broni plot zewnętrzna strefa ochronna pas zasieków pól minowych powierzchnię betonowych wartowni Wache stalowe wieże 402P9 Kwatera zwiedzanie strefy przewodnikami obiektów schrony kwaterach liniach fortyfikacyjnych molochy FHQ do Berlina Hitler schronów schron Göringa zachowane stanowiska opl korytarz strop schronie dla gości rejon schronu Hitlera Krzysztof Biskup obiekty obrony plot schron ogólnego użytku schron łączności rozmiary konstrukcji schronów przewodników schron sztabowy Mauerwald Mauerwald Anna Mamerki Przystań kompleks dowodzenia Mazurach obiektów żelbetowych schronów obiektów pomocniczych Kwatera Naczelnego Dowództwa Kwatermistrzostwa Wojsk Lądowych Quelle fritz sektora pomocniczego Brigitten Stadt infrastruktura naczelny dowódca wojsk lądowych Komendantem kwatery Mauerwald Gundel północy wschodu teren był naturalnie chroniony wodami Kanału Mazurskiego Mamr zasiekam polami minowymi posterunki kontrolne polowe stanowiska dział plot broni maszynowej batalion wartowniczy Wehrmachtu Strefa Quelle służby kwatermistrzowskie OKH logistyka niemieckich sił zbrojnych Wydział OKH Fremde Heere West Ost schrony Regelbau Regelbau 102 Kommandostand KStand Regelbau 31 schrony techniczne zespół siłowni CO stację trafo lżejszych konstrukcji mieściło biura kuchnię kasyno łaźnię izbę chorych a nawet stajnie (dla generalskich kasztanek ) 1944 przystąpiono do wzmocnienia dwóch schronów żelbetowymi płaszczami klasy A Obudowano pięciopomieszczeniowy schron sztabowy płk Lissa szefa III Wydziału OKH tunele przejścia podziemne poterny podziemia schron gen Wagnera głównego kwatermistrza wojsk lądowych pobliżu zespołu siłowni znajduje się schron stacji uzdatniania wody wspólny dla całego założenia Strefa II "Fritz" była główną częścią całego kompleksu schronach sztabowych schronach Sztab Generalny OKH Brauchitsch Halder Zeitzler Guderian Wydział Operacyjnygen Heusingerem Wydział Służby Transportowejgen Gercke Wydział Wojsk Łącznościgen Fellgiebel Wydział Personalny generał Burgdorf Wydział XII OKH Fremde Heere Ost generał Gehlen oficerowie łącznikowi wszystkich rodzajów sił zbrojnych przedstawiciele wojskowi komendantura kwatery zespół energetyczny schron trafo strefy Fritz dworzec kolejowy dla pociągów sztabowych magazyn schronów wzmocnienia płaszczem kantynę żołnierską łaźnia Mazurskie Podziemia Brigitten Stadt schrony łączności poczty kanałem tunele przejścia podziemne poterny podziemia Być konstrukcję wzmacniania żelbetowym płaszczem budowę schronu łączności Wolfschanzewylewaniu fundamentu konstrukcji schronów łączności schron płaszcz Himmlera HQ HochwaldHQ Mauerwald Anna zespół obiektów żelbetowych wojny kwatery skansen turystycznyprzewodnicy tłumacze stref olbrzymi schron sztabowy FHW schron generała Wagnera potężnymi budowlami kwatery zespół energetyczny strefie II ciepłownia siłownia kotłów zbiorników pomp eksploracja schron sektora Fritz linii kolejowej Węgorzewo Kętrzyn żelbetonowego płaszcza wykopu fundamentowego obudowy ceglanej warstwą amortyzującą żelbetowe słupy nośne zamocowane stropie obiektów kompleks łączności strefie klatkami schodowymi stropy fundament schron Mamerkach Mauerwald Anna niemieckich sztabach Ribbentorpa Sztynorcie mapach turystycznych Podlasie Hochwald Pozezdrze kwaterę Himmlera dowództwa SS Policji 1941 schronów odporności Bneu konstrukcje HQ Mauerwald ceglane wartownie podziemny garaż pompownię kanalizację odstojniki ścieków barakach kwaterował batalion policyjny ochrona kwatery Komendantem kompleksu Hochwald SS Obersturmbannführer Tiefenbacher założenie otoczono polem minowym ogrodzonym zasiekami Wzdłuż niego rozlokowano posterunki obserwacyjne ziemne stanowiska ogniowe Teren zabezpieczały przed obserwacją zwiadu lotniczego siatki maskujące Węgorzewo Kruklanki ośrodków dowodzenia Sztynorcie Radziejach kwatery Hochwald stacjonowali pociągach sztabowych latem 1941 Ribbentrop MSZ lammers Kancelaria Rzeszy 1944 przystąpiono do wzmocnienia schronu Himmlera przebudowy do schronu Wagnera HQ Mauerwald Anna Kwaterę Hochwald 1945 wysadzenia obiektów schron Himmlera korytarz główny pomieszczenia śluza Wendula Radzieje Siedziba Reichskanzelei Kancelarii Rzeszy Obergruppenführer Lammers schrony odporność bneu baraki sztabowe Kwaterę zasieki wartownie umocnienia ziemne dla ochrony bocznicę pociągu sztabowego Kętrzyn Węgorzewo pompownie hydranty odstojniki ścieków schron Lammersa wysadzony kwaterami Niemców dostępny do zwiedzania przewodnik turystyka kwaterze Wendula betonowych płyt Westfalen Sztynort pałacu Lehndorff centrum kierownicze umieścił minister spraw zagranicznych Ribbentrop obiektów schronowych LSR piwnicach podziemiach pałacu skarby Jägerhohe jeziorem Święcajty III Rzeszy Sztynort pałac Jezior Mazurskich centra decyzyjne pałac Sztynorcie Mazurach ośrodek dywersyjno szpiegowski Abwehry Żytkiejmach hotelu świętego Huberta silna radiostacja Hauptsturmführer Dylba vel Ruger szkolenie dywersantów przerzut uzbrojenia piątej Kolumny wojna ZSRR Barbarossa 1941 Twierdzy Boyen placówka Wydziału XII OKH Fremde Heere Ost West generał Gehlen kryptonim Emma rozpoznanie Armii Czerwonej budynków twierdzy utworzenia antykomunistycznych sił zbrojnych tworzonych sierpnia Własow RONA ROA 1939 Hitler ruchomy punktu dowodzenia pociągu sztabowym nazywanym Führersonderzug F Amerika koniec wojny Brandenburg Pociąg dwa parowozy tendrowe 1940 dwa specjalne wagony 20 mm sprzężonymi działkami przeciwlotniczymi Flakwagen wagony użytkowe Ochronę składu kompania dowództwem samego Erwin Rommel Führera żołnierzy gwardii przybocznej SS Leibstandarte Adolf Hitler Zaletą punktu dowodzenia III Rzeszy infrastruktura techniczna łączność dowodzenia Hitler wraz sztabem OKW bliżej frontu planowanych postojach pociąg stałej sieci telefonicznej lub telegraficznej bunkry prasowym radiostacja krótkofalowa mocy 700W Hitlera pociągi dostojnicy III Rzeszy Göring Asien Himmler Heinrich Ribbentrop dowództwo OKH 1941 główne ośrodki dowodzenia miejsca postoju zaplecze techniczno łącznościowe kwatery budowane 1940 Polski Anlage Mitte Jeleń Konewka Anlage Süd Stępina Cieszyna rozbudowaniu stacjonarnych ośrodków dowodzenia Prusach Wschodnich pociągi sztabowe Göring Sonderzug Asien 1944 20 listopada 1944 godzi Hitler pociągu Brandenburg bunkry stacji Görlitz Wolfschanze jeńców rosyjskich formacje Własowców ROA RONA Ta działalność interesowała także wywiad wojskowy Abwehrę która założyła własny ośrodek "Walli II" Mikołajkami obecnie teren PAN hotelu Mazur placówce przetrzymywano syn Stalina specjalnych obiektów schronowych Amerika kwatery Mamerka FHQ Wolfschanze kwater Prusach Wschodnich Fortyfikacje Prusach Wschodnich, Warmia Mazury. Przegląd rozwoju fortyfikacji wschodzie III Rzeszy FORTYFIKACJE Mazur Warmii 1914-1945 Masurische Seenstellung Ortelsburger Waldstellung Feldstellung Lötzen Heilberger Dreieck Befestigungen bei Lötzen Hohenstein-Stellung Johannisburg-Stellung Ospreussenschutzstellung Galindestellung Trójkąt Lidzbarski Giżycki Rejon Umocniony Pozycja Olsztynecka Pozycja Szczycieńska Pozycja Lidzbarska Pozycja Piska Cezary Markiel Fortyfikacje umocnienia schrony bunkry pozycje fortyfikacje umocnienia schrony bunkry pozycje trójkąt lidzbarski giżycki rejon umocniony pozycja olsztynecka szczycieńska lidzbarska prusy wschodnie warmia mazury wał kocha linia galindów cezary markiel szczytno giżycko pisz olsztynek wolfschanze regelbau Masurische Seenstellung Ortelsburger Waldstellung Feldstellung Loetzen Heilberger Dreieck Befestigungsraum Loetzen Hohensteinstellung Lidzbark Szczytno Giżycko Pisz Olsztynek Gołdap Bakałarzewo Raczki Prostki Katarzynowo Świdry Jeże Dłutowo Pisa Łyna Pasłęka Rospuda Fortyfikacje bunkry schrony Gardeja Borawskie Olecko Iława Orzysz Iława Pruska Węgorapa Bartoszyce Frombork Ogonki Kruklanki Cierzpięty Okartowo Wejdyki Krzyżany Martiany Kronowo Kruklin Gołdopiwo Guber Śniardwy Przystań Srokowo Kętrzyn Narew Pisa Sapina Żywki Pozezdrze HOCHWALD Mamerki ANNA Gierłoż WOLFSCHANZE Szeroki Bór BREITENHEIDE Radzieje Zarys zagadnień dotyczących systemu fortyfikacyjnego Prusach Wschodnich latach i II Wojny Światowej. Opisy pozycji umocnionych, schematy wybranych obiektów, konstrukcje. Historia budowy dalszych działań obronnych terenie Prus Wschodnich. Fortyfikacje umocnienia schrony bunkry pozycje Trójkąt Lidzbarski Giżycki Rejon Umocniony Pozycja Olsztynecka Pozycja Szczycieńska Pozycja Krzysztof Biskup twierdza Giżycko Feste Boyen Twierdza Boyen Prusach Wschodnich azurach Warmii budowy twierdz fortyfikacji Giżycka Pozycja Polowa Giżycka budowy umocnień przesmyku giżyckim Generalna Komisja d s Fortyfikacji Grolman Krauseneck Aster projekt twierdzy założenia obronnego plany twierdzy giżyckiej obóz szańcowy poligonalnym dziełem głównym rdzeń twierdzy Wielka ała Popówka Giżycko Kętrzyn Loetzen nadprezydenta pruskiego Schön'a twierdzy niskie fronty bastionowe Astera poligonalny śródszaniec pierścień lunet wieży artyleryjskiej projektowe zakończone budowę urowanych oskarpowań wałów murami wolnostojącymi strzelnicami budowli flankujących fosy twierdzy agazyny prochowe redity lunet plan twierdzy narożnikami Bastionów Ludwig Leopold długość Frontu IV twierdzy front zewnętrzny śródszańca Pozostałe frontów bastionowych poligonalnych elementów fortyfikacyjnych bastionów kurtyn fortyfikacji poligonu fortecznego frontów fortecznych bastionów kurtyny frontu Westphal'a murowane twierdzy obmurowanie skarp naroży bastionów kurtyny wolno stojące mury strzelnic kaponiery frontów identyczne planie podkowy Kojce baterie flankujące barkach bastionów kazamat artyleryjskich placach broni drogi krytej murowanych śródszańców blokhauzów bramy twierdzy Wielkie Jeziora Mazurskie formy sklepionych przejazdów wał murowane budynki koszarowe kompanii majdan śródszaniec budowlach twierdzy frontu wodnego bastionów Bastionu Prawo twierdzy Feste Boyen Warownia Boyen'a generał von Boyen usypane wały Donżonu obwałowań frontów bramy narożniki bastionów naroży zaprojektowano konstrukcje roboty ziemne budowli murowanych kaponier Frontu IV Donżonu Narożnikowe kazamaty galerie strzeleckie Bastion Ludwik Leopold Naroża Środkowego y wymurowane Bramy Kętrzyńska Giżycka Prochowa kojce baterie flankujące barkach galerie strzeleckie narożników bastionów frontów mur ze strzelnicami mur Carnot'a wału wzniesione oba raweliny kaponierami Frontami III VI osłaniające bramy Kętrzyńską Prochową Koszary budynki gospodarcze lunet wieży artyleryjskiej Twierdza front obronny zasad systemu poligonalnego formach bastionowych Zespół obwałowań wały Donżonu Bastionu Miecz Niegocin fosy Frontu twierdzy suche odcinek fosy Frontu kurtyną nawodniony kanału glownego jeziora Niegocin bram fortyfikacji pruskich Brama Wodna majdanie twierdzy Twierdza bramy lądowe Brama Kętrzyńska Brama Giżycka Brama Prochowa rawelinem Frontem fosy bramami bojowymi kaponiery kojce galerie strzeleckie narożników budowle kazamatowe kurtyną Frontu piekarnię wojenną dziedzińcu Bastionu Światło wojenny agazyn prochowy wałami usytuowano bomboodpome latryny Naroże Środkowe Bastion Miecz Trójkąt Lidzbarski Lidzbarka umocnienia budynki koszarowe każdy przewidziany kompanii wolno stojące trzykondygnacyjne urowane budowle Donżonu Bastionach Hermann Miecz spichrze przy porcie kurtyny Frontu Mazury Garbate drewnianą konstrukcję Fort Lyck Czarcim Ostrowie Przebudowy związane dostosowywaniem wartości obronnej twierdzy techniki artyleryjskiej likwidacja kanału jeziora Niegocin portu majdanie Bramy Wodnej rawelinów rozległe place broni twierdzy budowli kazamatowych bojowym schronowym koszarowym magazynowym produkcją amunicji wałami Bastionu Światło laboratorium amunicyjne warsztatów amunicyjnych Bastionach Prawo Leopold windę amunicyjną wałem Bastionu Miecz murowanych wartowni Bastiony Ludwig Leopold pancerne wieże obserwacyjne WT 90 wieżyczkę narożniku Bastionu Hermann Przebudowano strzelnice kojców kaponier działek rewolwerowych wzmocniono warstwą betonu sklepienia budynków koszarowych kaponier części kojców schronów koszarowych piechoty twierdzy Boyen kopuły obserwacyjnej piechoty WT narożniku Bastionu Miecz dieslowskich generatorów prądotwórczych koszar Bastionu pancernego stanowiska peryskopu wale Bastionu Ludwig schronach koszarowych Hirsch Gdańsk Narębski Toruń Rużewicz Giżycko INFORT koncepcji obronnej Niemcy rozbudowy twierdzy fortyfikacje kanałami Łuczańskim Niegocińskim jeziorami Kisajno Niegocin Giżycka Inselgelände schrony plutonu piechoty schrony artylerzystów magazyny amunicyjne ekspoloracja okopy transzeje podziemia poterna przejście podziemne obiektów obserwacyjnych peryskopami kopułą pancerzem Bastionie Ludwig Schrony betonu blachą falistą umocnień twierdzy należały budowle forteczny most obrotowy Kanale Łuczańskim sprawny szańce reditami osłaniające mosty kolejowe giżyckich kanałach umocnienia stanowiska ziemne wykonane podczas obilizacji VIII Podczas wojny światowej umocnienia linii jezior sama twierdza udowodniły swe ekspoloracja okopy transzeje podziemia poterna przejście podziemne strategiczne fortyfikacjom utrudniono rosyjskich armii Niemen Narew klęski Olsztynkiem Tannenberg Załoga Twierdzy Boyen dowodzona pułkownik Busse bataliony Landwehry szwadron kawalerii baterii artylerii wojska carskie Rosjanie zdobyli Giżycko przedpolu twierdzy most obrotowy w Giżycku kanał Łuczański komendant Feste Boyen twierdzę górę gruzów Ryn Niemców Tannenberg Olsztynkiem ataku twierdzę zimą twierdzy pierścień obronny Giżyckiej Pozycji Polowej schronów biernych Brygady Fortecznej Lötzen Rejon Umocniony Giżycko Giżyckiego Rejonu Umocnionego Giżycko teren twierdza zwiedzania Towarzystwo Miłośników Twierdzy Boyen odrestaurowano budowle mapa terenu koszarach Bastioniu Schwert Muzeum twierdzy przewodnicy Feste Boyen schronisko młodzieżowe klub motocyklowy kawiarnia amfiteatr miejski przy dawnym rawelinie frontu VI zdjęć opisów Twierdzy Boyen wschodniopruskiej nowożytnej twierdzy Fort Lyck Czarcim Ostrowiu INFORTU Prus Wschodnich Twierdza Piława twierdza morska wielokrotnie odernizowana Twierdza Fort Lyck Czarcim Ostrowiu ufortyfikowane magazyny wojskowe Projekt twierdzy Diablej Górze Srokowem Twierdza Boyen bastionowo poligonalna wielki fort zaporowy kleszcz Twierdza Królewiec pierścieniowa fortowa niemiecki system umocnień Linii Wisły plan strategiczny działań Prusach Wschodnich najsilniejsze fortyfikacje stałe Linię Wisły Weichsellinie Twierdzą Toruń Wisłą Twierdzę Królewiec Pozycja Jezior Mazurskich Twierdzą Boyen Szczycieńskiej Pozycji Leśnej działań spowalniających zajmowanie terenu Prus Wschodnich Rosjan Linii Wisły przetrwać defensywie utrzymać przeprawy mostowe mostami dolnego biegu Wisły odcinka północnego delcie Wisły Twierdzy Malbork umocnienia poligonalne Twierdza Grudziądz rozbudowie twierdzy Malborku blokhauzy ofensywnego przedmościa organizacji ośrodka oporu fortów rozbudowę obiektów międzypola Militaria zaporą ogniową broni maszynowej bateriami artylerii stromotorowej haubic budowlane placówka Fortyfikacji Malbork wschodnim brzegu Nogatu umocniony półpierścień punktów oporu piechoty Stützpunkt dzieł piechoty Infanteriewerke Odcinek wschodni terenie ostrzał przedpola froncie południowym nowej twierdzy rozmieszczono grupę dzieł piechoty bateriami artylerii zapolu froncie wschodnim rozmieszczono dzieła piechoty wsparte baterie artyleryjskie rozpoznano położenia kolejnych baterii wsparcia artyleryjskiego Twierdzy Malbork Gniewem mobilizacji baterie Ciepłe Nicponia dział komendanturze twierdzy bateria Mały Garcz Twierdzę malbork Festung marienburg wzmacniano pierścień punktów oporu obiektami betonowe schrony piechoty schronów dział tradytorowych schronów artylerzystów magazyny amunicyjne siły niemieckie Prusach Wschodnich Twierdza Prittwitza Twierdzy Paul von Hindenburg szef sztabu Erich Ludendorff Olsztynkiem Tannenberg Samsonowa Umocnienia malborka znaczenie obronne Traktat Wersalski wytyczenia granicy Prus Wschodnich Wiśle Nogacie Sytuacja militarna twierdzy umocnienia malborka przedmoście obronne transzei stanowisk ziemnych plany Rokossowskiego fortyfikacji koncepcja malborskiego przedmościa fortyfikacji twierdzy Królewiec Linii Wisły Prusach Wschodnich Umocnienia graniczne Pozycja Gąbińska Gumbinnen Stellung Mazurska Pozycja Graniczna Masurische Grenz und Sudauen Sehnen Stellung Pozycja Narew Pisa Galinde Stellung paktu Ribbentrop Mołotow stref wpływów granicą Prus Wschodnich Przesławki Dłutowo Pisą Narwii Wisły wojska Armii Czerwonej Niszę Suwalską umocnień polowych Linię Bezpieczeństwa III Rzeszy wzmocniona fortyfikacjami Sicherheitlinie San Wisła Narew Pisa granicą wschodniopruską Kłajpedy Przedmoście Warszawa Suwalszczyzna Krzeszów terytorium Prusy Wschodnie oskrzydlone rdzennego terytorium III Rzeszy ZSRR zabezpieczyć silnymi umocnieniami przynajmniej schrony budowane III Rzeszy umocnień Linii Bezpieczeństwa pozycje niemieckie Prus Linia Dejmy Trójkąt Lidzbarski fragment umocnienia polowe Kanałem Mazurskim Giżycki Rejon Umocniony odcinek wschodni Pozycja Piska umocnienia polowe Pisą Narwią budowy umocnień granicy Prus Wschodnich fortyfikacje przygraniczne Prus budowano Kowalewo Borawskie granicy Pozycja Piska Johannisburg Stellung Olecko węzły drogowo kolejowe Pisz Biała Piska Ełk Gołdap Stołupiany Mieruniszki Cimochy Prostki Brzózki Wielkie Dłutowo Jeże Kowalewo Białej Piskiej Piszu Olecku zabezpieczyć główne drogi Prus fortyfikacyjnego granicy III Rzeszy wschodniego Ostwall schronów średnich Litwa osłona Niemiec północy Pogranicze Prus Wschodnich naturalnie zabezpieczała niemen Szeszupa Puszcza Romincka jezioro Wisztynieckie przeszkodę dolina Rospudy kompleks jezior Ełk Pisa przeszkód naturalnych granicy linię umocnień małych kompleksach obronnych punktach oporu Stützpunkt niemieckiej fortyfikacji koncepcję obrony skupionej wokół newralgicznych punktów terenowych konstrukcje schronów doświadczenia bojowe Wehrmachtu Mława Węgierska Górka Wizna Nowogród Westerplatte oddziały Grenzwacht broniąc głównych dróg Prus Wschodnich przegrupowanie sił kontrataku umocnień Giżyckiego Rejonu Umocnionego Befestigungen bei Lötzen Linii Bezpieczeństwa umocnień linearnym charakterze Przedmoście Warszawa punktów oporu odcinku Schirwindt Kutuzowo Eydtkuhnen Ebenrode Niestierow Przesławki Prawy Las Filipów Bakałarzewo Raczki Katarzynowo Prostki Świdry Dłutowo brzeg Pisy Zbójnej taktyczno terenowych Stützpunkty Filipów Bakałarzewo Raczki Rospudę teren okupowanej Polski Nisza Suwalska Rzeszy Umocnienia mapka podzielono trzy pozycje Gąbińską Mazursko Suwalską Pisa Narew Pozycja Gąbińska Ilmenhorska Początkowo granica neutralną Litwą była umacniana tylko rejonie Kłajpedy Kraj jednak mógł każdej chwili zajęty przez Armię Czerwoną należało szybciej umocnić pogranicze między Niemnem Jeziorem Wisztynieckim Budowę Pozycji Gąbińskiej nadzorować miała placówka fortyfikacyjna Królewcu prac budowlanych przystąpiono latem obszarze zaplanowano tylko punkty oporu raczej pozycje rozciągnięte kilkunastu kilometrów liczące schronów średnich każdy odcinek północny znajduje rejonie miejscowości Schirwindt ob Kutuzowo południowy koło Eydtkuhnen Czernyszewskoje Umocnienia blokowały zasadniczy kierunek uderzenia Prusy Wschodnie wzdłuż szosy kolei królewieckiej Wszystkie obiekty bierne bojowe budowano odcinku odporności Bneu Zasadniczymi elementami obrony są tu schrony wyposażone trzy sześciostrzelnicowe kopuły pancerne ckm typy schrony obserwacyjne artylerii ukrycia dział p panc obsługą schrony bierne piechoty umocnienia graniczne stanowiły fortyfikacje wokół Kłajpedy Umocnienia polowe pozycje Niemnem Podstawowymi obiektami Wschodniopruskiej Pozycji Obronnej Ostpreussenschutzstellung nazwano potem łącznie trzy pozycje graniczne schrony bojowe odporności Bneu Oznaczało dwumetrowe żelbetowe ściany zewnętrzne strop wzmocnieniem kształtownikami blachą przeciw odpryskom ścian stropów powierzchnię trafienia fortyfikacje ograniczały zużycie betonu żelbetonowe uszy orylony osłaniały także główne strzelnice ognia boku zasypywania ziemią seria projektowa wojenne wersje mniej elementów pancernych mniejsze kubatury pomieszczeń peryskopy dzwonów obserwacyjnych Bezpośrednią osłonę środków ogniowych stanowią obu seriach pionowe płyty pancerne P grubości kopuły pancerne P strzelnicowa ckm P strzelnicowa ckm grubości zastępczo kopuły P Otwory strzelnicze zamknięto specjalnym jarzmem kulistym którego pancerna półsfera pracowała gnieździe staw obrotowy zewnątrz wystawał tylko wylot lufy ckm Sektor ognia pojedynczego ckm Celowanie peryskopu gogli jarzmie Dowódca bocznych peryskopów systemu Bush powiększeniu raza kącie obserwacji stopni Obserwator piechoty kierował walką pododdziałów pozostających zewnątrz schronów zajmował stanowisko przy peryskopie rurowym Sehrohr wysuwanym strop Regelbau dzwonach skarbów eksploracja skarby obserwacyjnych Beobachtungsglocke Regelbau 501 Regelbau 113d Obiekty całkowicie hermetyczne zabezpieczone przed atakiem gazowym podwójnie zamykane śluzy p gaz schronach bojowych eksploracja wydzielano oddzielne pomieszczenia załogi obserwatorów zespołu filtrów Niemcy Nowogród ciężkie dwudzielne drzwi pancerne załomem korytarza chroniąc ognia artylerii przeciwszturmowa krata forteczna Wejście schronu zabezpieczano wewnętrznymi strzelnicami płyt korytarzu przelotni flankującą kazamatą ckm płytą pancerną Schrony zapasowe wyjście awaryjne ocembrowanej półstudni wypadek zasypania zniszczenia głównego ułatwienia ewakuacji obiektów ścianach klamry wyłazowe podwieszane sufitu prycze zestawach stoły taborety piecyki kuchenno grzewcze Wt 80K filtry powietrza zapasy żywności wody środki saperskie oświetleniowe ścianach rury wentylacyjne czerpniami powietrza przewody kominowe komunikacyjne rury głosowe wszystkie zamykane zaworami przeciwgazowymi Uzbrojenie schronu stanowił MG zataśmowaną częścią amunicji zapas naboi broń ręczna granaty strzelnicę korytarza wejścia Obiekty maskowano ochronnym malowaniem odcieniach zieleni ścianach skarbów eksploracja skarby kładziono nieregularny tynk Galindestellung wejścia kopuły broni maszynowej siatki maskujące stropach obiektów rozpinano sieci kolczaste zabetonowanych haków obiekty kopułami pancernymi odporności B1 Bneu C propagandowa Panzerwerk Dzieło Pancerne uzbrojenie Pz.W obiekty średnie ponumerowano Bauwerk Pozycja Narew Pisa Bauwerk punkty oporu Dłutowo Przesławki linii schronów obiektów Bneu granicy Prus Wschodnich ZSRR Mazurskiej Pozycji Granicznej zaplanowanych obiektów średnich fundamenty Pozycji Galindii planowanych schronów Bneu granicą między Kłajpedą Sejnami potężne linie obronne Nieukończone radzieckie rejony umocnione ówczesnych granic III Rzeszy Prus Wschodnich schronów Obwodu Mariampola Fall Barbarossa ataku ZSRR Wschodniopruskiej Pozycji Obronnej budowlane Linii Bezpieczeństwa Prusach Grupy Armii Północ gen Hoepnera uderzyć rejonu Tylży Dyneburg pomocniczo część Środek nacierającą rejonu Gołdap Suwałki Ełk Mińsk Fortyfikacje wschodniopruskie zapewniały ie bezpieczeństwo przegrupowań wokół ważniejszych węzłów drogowo kolejowych front budowlane umocnienia zabezpieczono zakonserwowano Sytuacja gwałtownie zmieniła koniec lipca gdy Armia Czerwona sforsowała Niemen wyszła przedpola Prus Wschodnich Dopiero gauleiter szef NSDAP Prus Wschodnich Erich Koch uzyskał zgodę Hitlera rozpoczęcie prac fortyfikacyjnych Pierwsza rubież umocnień polowych przebiegała wzdłuż frontu zatrzymał sierpniu prawie trzy miesiące linii Kowno Mariampol Szypliszki Wiatrołuża Wigry Czarna Hańcza kan Augustowski cenny Koch postanowił wykorzystać przygotowania głównej pozycji obronnej wokół Prus Szkielet istniejących punktów oporu Ostpreussenschutzstellung połączono fortyfikacjami polowymi Nowa linia przebiegała pasa przesłaniania Niemna Łotwę osłaniającego kraje bałtyckie bazy morskie Kłajpedzie Lipawie Wschodniopruska Pozycja Obronna Raczek następnie jej przedpolem wzdłuż Rospudy Augustowa Kanałem Augustowskim Biebrzy Narwii schronów stanowisk ckm zastosowano Kochbunkry Żołnierze Wehrmachtu nazwali szyderczo bunkry Kochtöpfe garnki Kocha Garnek Kocha składał betonowej studni średnicy ściankach grubości bocznym otworem wyjściowym okopu tego dochodził pierścień bojowy specjalną listwą podstawy MG - Pozycja Olsztynecka 38/39 Niektóre garnki Kocha posiadały żelbetowe kopułki bojowe obserwacyjne takich samych elementów przygotowano studnie niszczycieli czołgów Panzerfaustami studnie amunicyjne Garnek Kocha prowizoryczne zabezpieczenie przed wybuchami pocisków artyleryjskich odłamkami trudnym zlokalizowania stanowiskiem niebezpiecznym zwłaszcza atakujących czołgów Kochbunkry stanowiły tyle dobre rozwiązanie można szybko wytwarzać Olsztynek przewozić Wzdłuż bitwy wojna pozycji rozpoczęto kopanie ciągłego rowu fortyfikacje miejscowa NSDAP Wału Kocha Kochwall Pozycja pozostawała pozycja linię frontu Jesionową Górą Szelment Wielki Schirwindt Rosjanie granicy użyli artylerii dalekonośnej przeciw pracującym budowie umocnień strukturę umocnień sztabu Frontu Białoruskiego gołdapskim Kocha Front Białoruski operację wschodniopruską Gniazda Pruskiego Militaryzmu Wehrmacht frontu Rosjanie Niemców umocnień Göring kwatery Romintach pogranicznych miejscowości Generalnego Armia Gwardyjska Ebenrode Gąbin Suwałk Przerośl Dawna granica droga Gołdapi Greuelpropaganda punkty oporu Przesławki Filipów Hermann Göring Gołdapii Olecka Wystrucia Planowano zbieżnym uderzeniem odciąć zniszczyć siły sowieckie fortyfikacji Wału Kocha Rosjanie Gołdap Gąbin bataliony ochrony kwater Gierłoż Mamerki przeformowane Führera Gołdap okrążona broniących Rosjan rozbito ostatecznie listopada Obie strony ogromne straty stanie kontynuować działań zaczepnych Linia frontu biegła Schlossberg Kussen Grosswaltersdorf Galwiecie doliną Jarki Gołdapy Rospuda Filipów Zusno Żubrynek Augustowa miasto zdobyli Rosjanie Front ustalił kolejne trzy miesiące praktycznie dokładnie linii Ostpreussenschutzstellung puntów oporu odcinka Filipowa Schirwindt okrążona Kłajpeda front zatrzymał tam Niemnem Fortyfikacje obsadzały wojska frontowe ciągłą rozbudowę kilka linii okopów stanowisk artylerii drewnianych schronów ukryć Saperzy niemieccy założyli rozległe pola minowe Występowały tu wszystkie możliwe rodzaje min przeciwpiechotnych przeciwczołgowych Mosty przepusty wiadukty przygotowano wysadzenia umieszczając nimi niewybuchy lotnicze artyleryjskie Północny odcinek frontu wschodniopruskiego Niemnem przypadł obronie Armii Pancernej południowo wschodni Gąbina Łomżę Armii związku przełamaniem fortyfikacji granicznych przystąpiono rozbudowy Pozycji Gąbińskiej Ilmenhor Stellung Linię punktów oporu fortyfikacjeOstpreussenschutzstellug pozostającą zapleczu Katarzynowo Prostki Świdry Dłutowo wykorzystano jako szkielet piskiej pozycji nadgranicznej druga linia obrony wypadek przełamania frontu Biebrzy Narwii GalindeStellung Pozycja Galindii Kochwall inwentaryzację ocalałych obiektów przydzielając zaplecze techniczno łącznościowe planowanych rejonów mobilizacyjnych Ogonki Wyszowate Konopki Wlk bojowe schrony dowodzenia stanowiły szkielet drugiej linii obrony licząc starymi umocnieniami trzeciej całym odcinku wschodnim zasadnicze trwały 1937 Wzniesiono okresie 179 obiektów różnego rodzaju przeznaczenia Podstawowym typem schrony B1-1 B1-1a ścian żelbetonu czołową płytą pancerną 7P7 grubości 10 cm obsługi 1 ckm sektorze ostrzału 65 stopni odporności wybudowano 19 schronów dwusektorowych B1-5a B1-7 Występowały również obiekty bojowe dodatkowym pomieszczeniem załogi dzwonem obserwatora B1-3 dodatkowym pomieszczeniem drużyny piechoty B1-2a B1-4/I batalionowe schrony dowodzenia B1-27 Wybudowano dwa obiekty B1-23 trójstrzelnicowymi kopułami pancernymi ckm wyjątkowo schron B1-28 obserwatora artylerii kopułą 44P8 Rzadszym kosztowniejszym rozwiązaniem schrony tzw kazamatą pancerną 5P7 "Deckenplatte" typu B1-9 5szt B1-13 10 szt Zamiast stropu pomieszczeniu ckm stosowano nich drugą poziomą płytę pancerną Obniżało wysokość schronu o 1m znacznie utrudniało wykrycie trafienie Nieco później ~ 1938r wybudowano jedno stanowisko działka p panc sekcją ckm specjalnej konstrukcji Sektory ogniowe zaplanowano tak ckm-y mogły prowadzić ogień wprost lub nacierającej piechoty Groziło zniszczeniem ognia artylerii decydujące więc odpowiednie maskowanie nasypami ziemnymi malowaniem ochronnym zupełnie otwartych terenach czołowe żelbetonowe osłony płyt 7P7 schodkowymi strzelnicami podwyższało miejscowo odporność klasy B Istotną cechą giżyckich schronów zaplanowanie skośnego ognia strzelnicy obrony wejścia większe płyty pancerne przygotowanie równi ogniowych dawało lepszą obronę zapola tyłu obiektu otwartych terenach Konopki-Jedamki wszystkie schrony nawet B1-1 wyposażano dużą niestandardową płytę pancerną tyłu obiektu uzyskując kolejny sektor ognia ckm Front wschodni Giżycki rejon umocniony przypomina strukturę odcinka nadnoteckiego Pommernstellung ugrupowanymi szkieletową drugą linię obiektami dowodzenia B1-2a 4I 27 Schrony całkowicie gazoszczelne śluzą przejściową posiadały zapasowe wyjście wypadek zasypania wyposażeniu znajdowały się składane prycze piecyk filtr Mazury Garbate powietrza zapasy żywności wody środki saperskie oświetleniowe środki walki ckm systemu Maxim MG 08 lub nowszy MG 34 lawecie fortecznej ustawionej skrzynkowym metalowym stole mieszczącym narzędzia przybory zapasowe części zataśmowaną część amunicji + zapas 40000 naboi Od 1937 przenoszono wysiłek budowlany odcinek zachodni GRU przypadku dłuższych działań zbrojnych Polską tam właśnie znajdowałby punkt ciężkości obrony całego rejonu umocnionego Trudno więc mówić o froncie zachodnim GRU jako o "drugorzędnym" Podobnie wschodzie wysunięto linię obiektów bojowych przed pierwszowojenne punkty oporu Wytyczają ją miejscowości Wejdyki Krzyżany Martiany Kronowo Fortyfikacje zachodnie mają już nieco inny charakter odporność zbliżonych proporcjach zbudowano schrony jedno 16 szt dwusektorowe Wielkie Jeziora Mazurskie 20 szt typów B1-1a B1-5a B1-7 drogi blokowało też 6 schronów ckm działka p panc Latem 1939 powstawało 12 nowocześniejszych obiektów serii 100 o dwumetrowej grubości żelbetowych ścian stropów tzw odporność Bneu Cztery schrony Regelbau 112a 112b posiadały sześciostrzelnicowe kopuły pancerne ognia okrężnego pozostałe odmiany jednego ckm Regelbau 105 6 szt dwusektorowe Regelbau 107 2 szt Posiadały podobne wyposażenie schrony B1 że polepszono warunki rozpoznania dodając nich pomieszczenie obserwatora wybuchu wojny nie zamontowano peryskopów załogi schronu filtrów powietrza wydzielono oddzielne pomieszczenia Charakterystyczną cechą tych schronów Giżycki Rejon Umocniony stosowanie słabszych pancerzy niż przewidywano instrukcjach budowlanych Przykładowo zamiast kopuł pancernych 20P7 śr grubość 25 cm stosowano kopuły 35P8 śr grubość 15 cm płyty pionowe 7P7 budowano kazamatą ckm obrony wejścia obiekty ogni bocznych tradytorowych Niemczech przed 1934 rokiem odwrócenia frontu Najlepiej zachowanym znanym obiektem typu schron Regelbau 105b Martiany świetne maskowanie drewniana stodoła propagandy 1939 niemieckie schrony kopułami pancernymi nazwano Panzerwerk Twierdza Malbork przedmoście umocnień Linii Wisły Panzerwerkami Umocnienia linii kolejowych Achtung Sternchen - Objekte wurden in Ostdeutschland gebaut Ospreussen Eisenbahnverteidigung Masurische Seenstellung Ortelsburger Waldstellung Feldstellung Lötzen Heilsberger Dreieck Befestigungen bei Lötzen Johannisburg-Stellung Hohenstein-Stellung Ostpreussenschutzstellung Demarkationslinie III Reich schronów pomieszczenia ekspoloracja okopy transzeje podziemia poterna przejście podziemne MG Kampfraum Bereitschaftsraum organicznej drużyny piechoty Einheitgruppe drużyny piechoty Munitonsraum peryskop Sehrohr dzwon obserwacyjny Kleinstbeobachtungsglocke płyty pancerne Panzerplatten kazamata pancerna ckm MG Deckenplatte kopuła strzelnic Sechsschartenturm kazamata Pak Kasematte garaż Pak Unterstellraum kazamata flankująca Flankierungsanlage wymienione opisach części obiektów wys tępujące standardowo strzelnice obrony wejścia wewnętrzne gewehrscharten Eingangsverteidigung Rury głosowe Sprachrohr Wyjście awaryjne Notausgang Śluza Schleuse nisza dazaktywacyjna Entgiftungnische nisze oświetleniowe Lichtnische Schrony B1 Regelbau 1-28 budowane Prusach Wschodnich latach 1936-39 Podstawowe dane beton brojony ściany ewnętrzne strop wzmocnieniem blachą przeciwodpryskową ściany wewnętrzne Pancerze wersji standardowych główny ckm 7P7 pozostałe - 48P8 422P01 9P7 14P7 16P7 410P9 62P9 inne opisie Schrony fortyfikacji niemieckiej posiadały również oznaczenia literowe podobne oznaczeń pancerzy B trzycyfrowy numer projektu B=Bau czyli budowla oznaczenie roku powstania projektu którym 7 oznacza rok 1934 8-1935 9-1936 01-1937 2-1938 Wiele schronów posiada tylko ten numer projektowy mając odpowiedników Schrony typu Regelbau B1- Numery projektów B1-1 170B9 ognia czołowego Cierzpięty Jedamki B1-1a 802B2 ognia bocznego ckm Martiany B1-2 171B9 ognia bocznego ckm drużyny piechoty kazamata flankująca dwa wejœcia B1-2a 172B9 ognia czołowego ckm drużyny piechoty kazamata flankująca dwa wejścia Konopki Wlk B1-3 173B9 ognia czołowego ckm obserwatora dzwon obserwacyjny Kruklanki B1-4 I 174B9 ognia czołowego ckm drużyny piechoty kazamata flankująca dwa wejścia dzwon obserwacyjny B1-5 175B9 Dwusektorowy dwa pomieszczenia bojowe ckm 10 B1-5a 803B2 Dwusektorowy dwa pomieszczenia bojowe ckm o rozstawie 60 stopni łączny sektor ognia 130 10 y-Martiany Jedamki B1-6 176B9 Dwusektorowy 60 stopni łączny sektor 130 ckm drużyny piechoty kazamata flankująca dwa wejscia obsada działka eksploracja nietypowej wersji Wikno wersja kazamatą garażem działka p panc B1-7 177B9 Dwusektorowy pomieszczenia bojowe ckm obserwacyjne dzwonem 9P7 12 Martiany B1-8 178B9 Dwusektorowy 60 stopni sektor drużyny piechoty dzwon obserwacyjny 25 B1-9 179B9 Deckenplatte-kazamata pancerna 5P7 ognia czołowego 5 y-Kruklin Frombork B1-10 180B9 Deckenplatte-kazamata pancerna 5P7 ognia bocznego drużyny piechoty dwa wejścia kazamata flankująca 18 B1-10a 181B9 Deckenplatte-kazamata pancerna 5P7 czołowego drużyny piechoty wejscia kazamata flankująca 18 B1-11 182B9 Deckenplatte-kazamata pancerna 5P7 czołowego obserwacyjne dzwonem 9P7 7 B1-12 183B9 Deckenplatte-kazamata pancerna 5P7 bocznego drużyny piechoty wejścia kazamata flankująca dzwon obserwacyjny 20 B1-12a 184B9 Deckenplatte-kazamata pancerna 5P7 czołowego drużyny piechoty wejścia kazamata flankująca dzwon obserwacyjny 20 B1-13 185B9 Deckenplatte-dwie kazamaty pancerne 5P7 dwusektorowy 60 stopni łączny sektor 130 śluza 10 Kruklanki B1-14 186B9 Deckenplatte-dwie kazamaty pancerne 5P7 dwusektorowy 60 stopni łączny sektor 130 drużyny piechoty wejścia kazamata flankująca 23 B1-15 187B9 Deckenplatte-dwie kazamaty pancerne 5P7 dwusektorowy 60 stopni łączny sektor 130 dzwon obserwacyjny 12 B1-16 188B9 Deckenplatte-dwie kazamaty pancerne 5P7 dwusektorowy 60 stopni łączny sektor 130 drużyny piechoty wejścia kazamata flankująca dzwon obserwacyjny 25 B1-18 804B2 czołowego działa p panc 5 B1-19 805B2 czołowego działa p panc pom boj + kazamata flankująca amunicję Mielno prusach konstrukcja specjalna pozakatalogowa B1-20 192B9 czołowego garażem działa p panc 10 B1-21 193B9 czołowego garażem działa p panc obserwacyjne dzwonem 9P7 12 B1-22 194B9 Kompanijny schron dowodzenia czołowego ochrony sztabu dowódcy łączności kazamata flankująca wejścia 12 B1-23 195B9 220 stopni kopułą trójstrzelnicową 3P7 35P8 5 Kruklin B1-24 196B9 220 stopni kopułą trójstrzelnicową 3P7 35P8 drużyny piechoty wejścia kazamata flankująca 25 B1-25 197B9 okrężnego kopułą sześciostrzelnicową 35P8 kazamata flankująca 10 B1-26 806B2 okrężnego kopułą sześciostrzelnicową 35P8 drużyny piechoty wejścia kazamata flankująca 25 B1-27 199B9 Batalionowy schron dowodzenia czołowego drużyny piechoty ochrona sztabu dowódcy łączności kazamata flankująca dzwon obserwacyjny wejścia 18 Kruklin Miłki B1-28 807B2 Schron obserwatora artylerii kopułą obiektów obserwacyjnych Miechy B1-28 Frombork SK B1-28a 808B2 Schron obserwacyjny artylerii kopułą Schrony serii 100 Regelbau 1938-39 400-500 Regelbau 1939-40 600-700 Atlantikwall Bauprogamm 1942-44 Podstawowe dane beton brojony ściany ewnętrzne 2m stropy 2m e wzmocnieniem blachą przeciwodpryskową ściany wewnętrzne 0 8m Pancerze wersji standardowych główny 78P9 pozostałe 48P8 23P8 436P01 491P01 19P7 410P9 inne opisie Uwaga granicy częste przypadki nietypowego opancerzenia patrz także opisy pozycji Typowe częvci obiektów B1 Oznaczenia literowe serii 100 obiekty MG kasematte a płytą pancerną a dzwonem obserwacyjnym Obiekty kopułami Stand jednokondygnacyjny dwukondygnacyjny bunkry kazamaty flankującej Regelbau 101 drużyny piechoty 102 drużyn piechoty schrony sztabowe HQ Anna HQ Hochwald 103a czołowego obserwacyjne dzwonem 23P8 filtrów amunicji kazamata flankująca Regelbau 104a czołowego drużyny piechoty obserwacyjne dzwonem 23P8 filtrów amunicji 105a bocznego obserwacyjne dzwonem 23P8 filtrów amunicji kazamata flankująca Regelbau 105b bocznego obserwacyjne peryskopem filtrów amunicji Martiany Regelbau 105c bocznego obserwacyjne dzwonem 23P8 Dłutowo Jeże Regelbau 105d bocznego obserwacyjne peryskopem filtrów amunicji 6 Martiany Regelbau 107a Dwusektorowy 2 pomieszczenia bojowe o rozstawie 180 stopni dwuboczny obserwacyjne dzwonem 90P9 filtrów amunicji kazamata flankująca 12 Maldanin Regelbau 108a Dwusektorowy 2 pomieszczenia bojowe o rozstawie 90 stopni obserwacyjne dzwonem 90P9 filtrów amunicji kazamata flankująca 12 Regelbau 109a bojowe działa filtry amunicja kazamata flankująca Militaria Regelbau 110a kopułą 60P8 filtrów amunicji kazamata flankująca Regelbau 111a kopułą 60P8 drużyny piechoty filtrów amunicji kazamata flankująca wejścia Regelbau 111b kopułą 407P9 drużyny piechoty filtrów amunicji wejścia Raczki Regelbau 112a kopułą 20P7 filtrów amunicji kazamata flankująca Martiany Regelbau 112b 2 kopułą 20P7 filtrów amunicji Wolisko Jeże Regelbau 113b 115b odp kopuła 20P7 drużyny piechoty filtrów amunicji wejścia Regelbau 113d 115d odp A Dwie kondygnacje 2 kopułą 20P7 dowódcy 2 piechoty filtrów amunicji klatka schodowa wejścia 38 Dłutowo Jeże Regelbau 116a pomieszczenia bojowe p panc obserwacyjne dzwonem 90P9 filtry magazyn kazamata flankująca Regelbau 120a obserwacyjne kopułą 21P7 map filtrów amunicji filtrów kazamata flankująca Wwa Otwock Regelbau 501 drużyny piechoty 14 Wincenta Regelbau 502 2 drużyn piechoty obserwacyjne dzwonem peryskopem dwa wejścia pluton Pisz Regelbau 504 2 drużyn piechoty obserwacyjne dzwonem peryskopem garaż działa p panc Jeże Regelbau 505 bojowe działa ppanc amunicja Regelbau 514 ognia bocznego ckm obserwacyjne peryskopem wejvcie pancerzem 1P7 6 Turośl Regelbau 601 Garaż działa p panc obsady magazyn stanowisko ckm Ringstand Regelbau 621 drużyny piechoty stanowisko dwa wejścia peryskop 14 Krawno konstrukcja Ringstand'u 622 drużyn piechoty stanowisko ckm- Ringstand dwa wejścia peryskop pluton 668 drużyny piechoty stanowisko ckm Ringstand 9 Prusach konstrukcja Ringstand'u 701 Garaż działa p panc Inne schrony bojowe MG-Schartenstand Wersje uproszczone ckm 3-5 Płyty pancerne ckm 7P7 Frombork MG-Schartenstand C Wersja 505B01 ckm 506B01 ckm + drużyna piechoty Płyty pancerne ckm 10P7 MG-Schartenstand D ckm 3 Kiertyny MG-Schartenstand D MG-Schartenstand D ckm przedsionek 4 Pisz Młynno MG-Schartenstand D PAK-Unterstellraum ckm przedsionek garaż działa p panc obsady działa Pisz MG-stand D szkolno-bojowy ckm Orzysz PAK-kasematte Kruklanki Heinrich Kochbunker inne schrony lekkie Ringstand 58c d Stanowisko ckm moździerza obserwacyjne rakietnicy Przedsionek amunicja Piła Ringstand 69 Stanowisko moździeża 81mm stanowisko ckm amunicyjne Panzernest Panzerstand Pancerne stanowisko ckm 2 żołnierzy przewoźne Schrony bierne piechoty techniczne obserwacyjne ppenunterstand drużyny piechoty Pisz Szczytno gruppenstand Beobachtungstand Schron piechoty schron obserwacyjny schron kuchnia Kruklanki-Gaudynek Grupppen Munition Unterstand drużyny piechoty amunicji sprzętu Nowa Wieś Ostródzka Gruppenunterstand drużyny piechoty Pisz Gruppen PAK-Unterstellraum drużyny piechoty obsady działa garaż działa przeciwpancerny Pisz szczycieńska lidzbarska prusy wschodnie warmia mazury wał kocha galindy piska wolfschanze regelbau fortyfikacje schrony bunkry pozycja trójkąt lidzbarski giżycki rejon umocniony olsztynecka Pozezdrze HOCHWALD Mamerki mauerwald Gierłoż twierdza boyen feste Ortelsburger Waldstellung Heilberger Dreieck Lötzen Galindestellung Hohensteinstellung Szeroki Bór Radzieje gruppenunterstand drużyny piechoty Raczki Doppel ppenunterstand 2 drużyn piechoty y-Dłutowo/Jeże Świdry PAK-Unterstellraum obsady działa garaż działa Jeże Prostki Sonderstände Schrony poligonowe obserwacyjne techniczne Obiekty okresu Wojny Światowej 1900-1918 MG Turm Panzerlafette Wieże strzeleckie obrony mostów kolejowych działami 53mm -Samborowo MG Turm Wieże strzeleckie -Ruciane-Nida Dzieło piechoty Infanteriewerk e schronem -Guzianka PW Blokhauz strzelecki obrony mostu kolejowego -Mikołajki - Blokhauz strzelecki obrony leśnej ceglano-betonowy Rekonstrukcja opisowa Blokhauz strzelecki obrony leśnej drewniany Rekonstrukcja opisowa Infanterieraum Schron piechoty piechoty amunicji korytarz Kompania Cierzpięty Bereitschaftsraum Schron pogotowia 2 piechoty Pluton -Cierzpięty Wachtraum Schron wartownia drużyny piechoty -Cierzpięty Fernmelderaum Schron łączności drużyny łączności -Wężewo Beobachtungsraum Schron obserwacyjny obserwacyjne peryskopem Tabela odporności obiektów A Bneu C D B Oznaczenie Grubość Klasa Wymiary Waga A B C D odporność Bneu Panzerplatte 78P9 Jarzmo kuliste otwory peryskopów obserwacyjnych 6P7 Strzelnica szczelina obserwacyjna zamykane zasuwami Płyty pancerne, pancerze Kazamata pancerna złożona płyty pionowej stropu. Strzelnica 26x30 cm szczelina obserwacyjna zamykane zasuwami 7P7 Strzelnica szczelina obserwacyjna, zamykane zasuwami płyta pancerna 473P2 Strzelnica otwór celowniczy dla działa p.panc. PAK 37 mm. 10P7 Strzelnica szczelina obserwacyjna, zamykane zasuwami płyta 403P9 strzelnica 26x30 cm szczelina obserwacyjna, zamykane zasuwami 422P01 szczelina obserwacyjna, zamykane zasuwami Strzelnica zamykana zasuwą płyta pancerna 48P8 strzelnica obrony wejścia 57P8 Strzelnica obrony wejścia klapką zamykającą 429P01 Osłonowa tarczka celowniczego montowana ckm (stosowana przy starych wzorach płyt bez jarzma kulistego Kopuły bojowe Panzerturm 20P7 strzelnice jarzmem kulistym 6 bocznych peryskopów obserwacyjnych jeden górny 60P8 strzelnice jarzmem kulistym boczne peryskopy obserwacyjne jeden górny 2P7 strzelnice szczeliny obserwacyjne zamykane zasuwami 407P9 strzelnice jarzmem kulistym 2 boczne peryskopy obserwacyjne 35P8 strzelnic jarzmem kulistym boczne peryskopy Bush obserwacyjnych jeden górny 3P7 strzelnice szczeliny obserwacyjne zamykane zasuwami 3aP7 strzelnice szczeliny obserwacyjne zamykane zasuwami 61P8 strzelnice jarzmem kulistym boczne peryskopy obserwacyjne Kopuły wieże obserwacyjne artylerii Beobachtungs Turm Stahlhochstand 441P01 Kopuła 4 boczne peryskopy jeden górny 21P7 Kopuła 6 bocznych peryskopów jeden górny 44P8 Kopuła 6 bocznych peryskopów jeden górny 438P01 Kopuła 8P7 58P8 stalowe wieże obserwacyjne 402P9 Składana, stalowa wieża obserwacyjna dla ckm. Stosowana m.in. do ochrony kwater dowodzenia Dzwony obserwacyjne piechoty Kleinstglocke 90P9 szczeliny obserwacyjne zasuwami 23P8 szczeliny obserwacyjne zasuwami 9P7 szczeliny obserwacyjne zasuwami Drzwi pancerne Stahltür Dwuczęściowe wejście do śluzy przejściowej ze strelnicą broni ręcznej 430P01 Wejście do śluzy przejściowej 476P2 Dwuskrzydłowe drzwi do kazamaty działka p.panc. ze strzelnicą broni ręcznej 14P7 Zewnętrzne zaokrąglone drzwi lukiem awaryjnym strzelnicą zasuwą 15P7 Zewnętrzne prostokątne drzwi lukiem awar. 50x40 cm strzelnicą 8x12 cm zasuwą 16P7 Wielkie Jeziora Mazurskie Wewnętrzne dwuczęściowe zamknięcie śluzy przejściowej 19P7 Wewnętrzne zamknięcie śluzy przejściowej 1P7 Osłona wzmocnienie stropu nad wejściem do obiektu 62P9 Osłona wzmocnienie stropu nad wejściem do obiektu 410P9 Drzwi wyjścia awaryjnego blokada szyn lub dwuteowników 491P01 Krata przeciwszturmowa wyposażenie HES-1,2 HES-2,4 Wentylatory wymiennymi filtrami p.gaz. napęd korbowy lub elektryczny wydajność m3 minutę Wt80 Wt80K Piecyki grzewcze dodatkowo skrzynka koksem szufelka zastępczo piecyki okopowe Wt80K płytą kuchenną FS 35 Telefon forteczny firmy Siemens 921S4 922S4 923S4 Prycze ramowe siatką podwieszane zbiorniki szamba Żywność 7-dniowy żelazny zapas konserwy mięsne rybne ser topiony chleb puszkach herbata kawa czekolada cukier sól woda mineralna HO127 Lampa akumulatorowa lampy naftowe karbidowe Przewodnik Bakałarzewo GRU Martiany Twierdza Boyen Wolfschanze Wojciecha Rużewicza Fortyfikacjefotogalerie fortyfikacji Marcina Dudka. Zobacz kilkanacie nowych zdjęć Prus Wschodnich jezioro Taftowo Orneta Henrykowo Runowo Nowa Wieś Wielka Lidzbark Kiertyny Bartoszyce Judyty Ostre Bardo Łynę Warmii Ornetą Lidzbark Górze Bunkrowej Fromborkiem Stępina schrony żelbetowe C D fortyfikacje rozbudowano wzgórze Fichtberg Sądkowo Górę Bunkrową Kanał Kopernika Garbinę Wielewo zaporę Pierzchały przedmoście Braniewo fortyfikacje jezioro Pierzchalskie rzeki Pasłęki rzeki Wałszy Henrykowa odcinku północno-wschodnim umocnienia trójkąta lidzbarskiego Ostre Bardo Tapiawa Gwardiejsk Pozycja Dejmy pozycję schronów Wojciechy Żydowo Worek Braniewski Heiligenbeil Święta Siekierka Wiartel Wąglik Maldanin Bemowo Piskie jezioro Szeląg Wielki Ostrowin rzeka Drwęca jezioro Mielno Waplewo Omulew Dłużek Pozycją Szczycieńską Pasym Kalwa Witramowo Drwęck Waplewo Wel Tama Brodzka POZYCJA DZIERZGOŃSKA 1939 Christburg-Stellung IŁAWA UMOCNIENIA BISKUPIEC GARDEJA Nowa Wieś Ełcka Nowy Młyn Olecko Heinrich Kochbunker Borawskie Kanał Mazurski polowe stanowiska Kowalewo Podlaska BK Prostkami Cimochy POZYCJA rzeki ŚWIEŻEJ Frisching-Stellung Mamonowo Heiligenbeil Iława Pruska Bagrationowsk schrony obszar Wzniesienia Górowskie Pareżki Dęby Toprzyny Górowo Iławeckie Kamińsk poligon poszukiwaczy Bursztynowa Komnata jednostkę wojskową podziemny schron Cynty Lidzbark Warmiński Sambia Kłajpeda Królewiec most ufortyfikowany 1941 Knybawa Tczew schronami bojowymi płytami pancernymi MG schronami biernymi Berlinka RAB autostrady berlińskiej Fortyfikacja Marcina Dudka Fortyfikacje mostu drogowego Wisła Knybawa Tczew Pasłęki Twierdza Grudziądz udostępniona zwiedzanie schrony bojowe nad Osą Tamy Brodzkiej Zbiczno FORTECA Lekkie schrony bojowe Armii Pomorze Roman Bąkowski Piotr Kurzawa Waldemar Nadolny Stug Karaś Dziarny TPF mosty ufortyfikowane z wieżami Samborowo Drwęca Biesal Tomaryny Jabłonowo Iława Ostróda Schrony ckm i dział p.panc. płytami pancernymi Jabłonki Stare Mielno Witramowo Czarny Piec pancerze schrony bierne piechoty Pozycja Olsztynecka Kalwa Rudziska Pasymskie Schron obserwacyjny artylerii kopułą obserwacyjną Górze Bunkrowej Frombork Bauda Braniewa Trójkąt Lidzbarski podziemny schron hala Kamińsk Dzikowo Iławeckie Górowo Parężki Dęby schrony poligonowe Wieża ckm MG Turm Sasek Wielki Szczytno Kochbunkry przejściem podziemnym Sasek Mały Szczytnem schronów biernych MG-Schartenstand Siódmak , Nowe Giżewo Młyńsko Pozycja Szczycieńska Spychowo schrony piechoty Regelbau 621 Babięta Krawno schron piechot Regelbau 668 Powałczyn Jerutki Zyzdrojowy Piecek Łąck Kuklanka ceglane blokhauzy Mikołajki śluza Guzianka Pozycja Jezior Mazurskich Skansen w Mamerkach Regelbau 105b Martiany Regelbau 112a Kętrzyn kopuł schron dwusektorowy Giżycki Rejon Umocniony Regelbau 112b Wejdyki Kolonia Ryn kopuła żelbet Krzyżany Salpik Góra Strachacz punkt oporu Infanterieraum Siedliska jezioro Tyrkło Cierzpięty Giżycka Pozycja Polowa Czarci Ostrów na Śniardwach INFORT nr 2/2003 (20) zespół schronów Pisz Regelbau 107a Maldanin Regelbau 502 Snopki Regelbau 501 Dłutowo Wolisko Regelbau 105c Jeże Wincenta Regelbau 113d Regelbau 504 Regelbau 501 Regelbau 112b z kopułą pancerną ckm Kozioł Adamusy Regelbau 105a 501 obiekty piechoty Trzcińskie schrony bojowe Regelbau 105a 514 Trzcińskie góra Dyliki MG-Schartenstand 501 Turośl Ptaki Zbójna Umocnienia graniczne Biała Piska Szczuczyn Świdry skansen Prostki punkt oporu pozycji granicznej 112b 20P7 MG-Kasematte 105c Wschodniopruska Pozycja Obronna Ossowieckij Ukriepliennyj Rajon Linia Mołotowa Wąsosz Szczuczyn Kolno przejścia podziemne Niedźwiadna Dołęgi Wojslawy Brzeźno Rosyjska Twierdza Osowiec Anatol Wap Ciemnoszyje Rospuda Raczki Regelbau 111b kopułami pancernymi 407P9 schrony ckm typu 105d Bakałarzewo Skansen Muzeum Frontu Wschodniego Regelbau 113d kopuła pancerna Filipów Regelbau 111b z kopułą pancerną 407P9 Przerośl kolonia Czostkowo jezioro Rospuda Trójąt Lidzbarski Glukajmy Łoskajmy schrony Wojciechy schron bierny Miechy Miłki Szymonka Regelbau B1-27 B1-28 kopuła Warmii i MazurBaterie Artylerii Stałej Wybrzeżu - polski "Balticwall" Bibliografie - książki materiały wszystkie tematy !!!Poezja bunkrowa - co wesoło ... Bunkry dla bunkrowcówFestung Breslau - Wrocław 1944-1945 Festung Kolberg - Kołobrzeg 1944-1945 Festung Posen Poznań 1944-19451 2 Festung Schneidemühl - umocnienia wokół Piły 1939-45Fortress - wielotematyczna m.in. Pommernstelung, OWB itd. Pommernstelung OWB Oderstellung Prus Wschodnich Hohenstein-Stellung Ortelsburger Waldstellung II Rzeczpospolitej 1918-39Polskie fortyfikcje polowe 1939 r. od Karpat Podlasie - Instrukcja sperska, mapy lokalizacje! Pasy obronne armii: Modlin, Pomorze, Poznań, Łódź, Kraków oraz SGO NarewGdyńsko-Gdański Rejon Umocnień 1944-45Linia Mołotowa Sowieckie fortyfikacje 1939-41Linia Mołotowa Roztoczu płd-wsch.12 Linia Mołotowa BugLinia Mołotowa Bug Linia Mołotowa nad Bugiem Kolega trochę skopał stronę główna nie działa Lesko Huzele nad Sanem (rosyjskie niemieckie punkty oporu)Międzyrzecki Rejon Umocniony MRU 1 2 34 5FF-OWB 6 7 8 910 11 12 13MDS modele zdjęcia obiektów fortyfikacyjnychskarbów eksploracja skarby Niemieckie pasa "a" 1944 roku w rejonie Podzamcza GostyninaObszar Warowny Śląsk Węgierska Górka [polskie]; Pozycja Górnoląska 1939 umocnienia Krakowa 1944 [niemieckie]Obszar Warowny Śląsk (czech.) Ostwall - Wał Wschodni (niemieckojęzyczna - głównie MRU-OWB)Pogranicze - wyprawy offroad, koleje, fortyfikacje PodlasiuPomorski Klub Eksploracyjny - fortyfikacje, podziemia, skarbyPolskie umocnienia (i nie tylko!) - galeriaPozycja Narew-Pisa (Galindestellung) rejon Ptaki-TrzcińskiePozycja Odry - Oderstellung http://www.zsmb.nowasol.ids.pl/pso/index.htm http://tpf-online.prv.pl/Pozycja Odry - Oderstellung skansen fortyfikacyjny - Lena Góra koło Cigacic Przedmocie Różan - 1939Przedmocie Warszawa - Brückenkopf Warschau 1915-44 http://hun97.republika.pl/ oraz Festung Warschau Rawelin (II WŚ - umocnienia polskie, niemieckie, rosyjskie) m.in. Pozycja SzczycieńskaRóżnoci - od schronów, twierdz pałace wiaduktySurvival fortyfikacje Ślad Linii Nibelungów - Pantherturmstand (stanowisko wieżą Pantery) Szczecinie dla porównania "prawdziwy" schron Regelbau 687 Inne schrony SzczecinieUmocnienia Armii Kraków GO Bielsko 1939 rejon Pszczyna-Bielsko BiałaSchrony pod Rogoźnem - pas Armii Łódź 1939Umocnienia Armii Pomorze 1939 Pozycja Rytel. Niemieckie umocnienia wokół Torunia "Festung Thorn 1944". Technika wojskowaUmocnienia Helu Jastarni 1 2 3Umocnienia SGO Narew 1939 rejon Augustowa eksploracja Wał Pomorski - Pommernstellung http://republika.pl/1/pomerans.htm Grupa Warowna "Góra Wisielcza" Fotogalerie Wycieczka rowerowa Netzestellung Pozycja Noteci Pommernstellung Kompleksy dowodzenia, zbrojeniowe, dowiadczalne, poligonowe Kompleks FHQ Riese (i inne) n 2 3 4 5 6 7 Kompleks FHQ Wolfschanze Kompleksy dowodzenia Prusach Wschodnich FHQ Wolfschanze, Mauerwald-Anna, Hochwald, Wendula Kompleksy "Anlage Mitte" Jeleń, "Mauerwald" Mamerki, "Wolfschanze" GierłożKompleks "Anlage Mitte" Jeleń- KonewkaKompleks HQ Anlage Süd Strzyżow - Stępina 1 2 3 Kompleksy dowodzenia 1939-45 (II Wojna Światowa) Kompleksy Niemczech północnych. LSR. Peenemunde - orodek dowiadczalny V2 Police Hydriewerke - fabryka benzyny syntetycznejPoligon V1 V2 Bliznie Poligon orodek dowiadczalny DarłowoPoligon Orzysz-Bemowo Piskie Schrony LSR kompleksy dowodzenia od Winnicy AtlantykZasieki - zakłady zbrojeniowe niebezpieczne do dzi!!!UmocnieniaFort Eben-Emael (Belgia)Linia Maginota 1 2 3 4Umocnienia Czech Słowacji 1 2 Czeski humor :) 45 6 7 8 9 10 11 12 13Umocnienia Szwajcarii - Schweizer Festungen http://www.festungsmuseum.ch/ http://www.fort.ch/ http://homepage.sunrise.ch/homepage/schwitteUmocnienia Szwecji Umocnienia Słowenii (włoski "Wał Alpejski" jugosłowiańska "Linia Rupnika")"Wał Alpejski" Słowenii Chorwacji Umocnienia Wielkiej Brytanii http://www.britarch.ac.uk/projects/dob/index.html http://www.pillbox-study-group.org.uk/Wał Atlantycki - Atlantikwall 123456789101112Fort Ergan Norwegia14516Regelbau 633 granatnik M19 BunkerArt malowanie schronów, napisy slogany nazwy ciekawe fotkiFIMW - niemiecka grupa techniki architektury obronnejWał Zachodni Linia Zygfryda Westwall12345678910 Schrony HamburguPozycja Szczycieńska Szczytno pozycja bunkry ekspoloracja okopy transzeje podziemia poterna przejście podziemne Umocnienia wschodzie Europy Linia Mannerheima (fortyfikacje fińskie) M-Line 1M-Line 2Fortyfikacje Finlandia Northern Fortress - umocnienia rosyjskie - m.in Karelski RU fińskie - Linie Mannerheima SalpaLinia Stalina - umocnienia rosyjskie od Karelii Morze Czarne!Linia Mołotowa umocnienia Twierdze umocnieniaCytadela WarszawaFortyfikacje pruskie XIXw. M.in. Królewiec, Boyen, Twierdze Linii Wisły: Toruń, Malbork, Tczew, Chełmno, Grudziądz. Umocnienia linii kolejowych w Prusach Wschodnich.Podwarszawskie forty Słownik terminologii fortyfikacyjnej 12Twierdza Boyen Giżycku Twierdza BrzeœćTwierdza GłogówTwierdza GrudziądzGrudziądz (ger.) Grudziądz (pol.) Gołdap Bakałarzewo Raczki Prostki Katarzynowo Świdry Jeże Rospuda Gardeja Olecko Iława Pruska Frombork Ogonki Kruklanki Cierzpięty Okartowo Wejdyki Krzyżany Martiany Kronowo Kruklin Gołdopiwo Guber Śniardwy Przystań Kętrzyn Sapina Grudziądz - CytadelaTwierdza KłodzkoTwierdza Kłodzko, Kostrzyń, Toruń, Twierdza Osowiec podziemne trasy turystyczneTwierdza Kostrzyń Twierdza Kraków http://www.fortyck.pl/ http://forty.ifactory.pl/ http://www.tpfkrakow.netax.info/ http://www.twierdza.krakow.prv.pl/ Twierdza Kraków - Twierdza Toruń Twierdza Łomża 1 2 Twierdza Modlin Zegrze 1 2 3 Twierdza Nysa http://www.fortyfikacjenyskie.prv.pl http://www.twierdza.nysa.ws/ Twierdza Osowiec 1 2 Twierdza Poznań http://republika.pl/luksik200/ http://republika.pl/muldgaard/ Cytadela (Fort Winiary) 1 2 3 Twierdza Przemyl Old version New version http://www.um.przemysl.pl/fort/twierdza.htmTwierdza Srebrna Góra Twierdza Kraków Twierdza Toruń 1 2 3 Twierdza Wisłoujcie 1 2 Wydawnictwa fortyfikacyjneOficyna Wydawnicza Aniszewski http://www.owa.prv.pl/Sensacje XX wieku http://www.tvp.com.pl/sensacjeXXw/ Wydawnictwo "Explorator" (kwartalnik) http://www.rej.com.pl/explorator Wydawnictwo Fortecahttp://forteca-online.prv.pl/ http://forteca.w.interia.pl/ Wydawnictwo Infort periodyk TPF www.infort.digi.pl/ Wydawnictwo Odkrywca http://www.odkrywca-online.com/ Novodobe Fortifikace http://www.sweb.cz/fortif/ Pevnosti http://www.pevnosti.cz/Twierdza T/A>Towarzystwa Przyjaciół Fortyfikacji TPF Oddział Północny-ToruńTPF KrakówTPF Zielona Góra Koło Nowej SoliTPF Przemyl TPF PoznańI Wojna ŚwiatowaCesarsko-Królewska Armia Austro-Węgier 1914-18 Kompleksowa Wojny Światowej 1914-18 I Wojna Światowa 1914-18 (eng.)I Wojna Światowa 1914-18 (ger.)I Wojna Światowa 1914-18 iBitwa pod Tannenbergiem (Stębarkiem) - VIII 1914 r. Mauzoleum Hindenburga Bitwa pod Gumbinnen (Gąbinem) Tannenbergiem - VIII 1914 r.II Wojna Światowa (różne, tym zagraniczne): Kalendarium wydarzeń 1939-45http://wiem.onet.pl/wiem/011d78.htmlDziałania zbrojne, formacje, uzbrojenie: 24 Panzerdivision działania Prusach Wschodnich Muzeum Broni Militariów Świdnicy Places of World War II Wojna Rosyjsko-Fińska 1939/40 Front Wschodni (ros) Front Wschodnihttp://history.vif2.ru/ Wojna Polsko-Niemiecka IX-X 1939r. Wojna Polsko-Niemiecka. Kalendarium. II Wojna Światowa jej oblicza Działania zbrojne Pomorzu Gdańskim 1945 II Wojna Światowa Podkarpaciu MilitariaMilitaria 1939-1945 Podziemie zbrojne Polsce. Walki akcje bojowe. Waffen SS Kampania Afryce - Afrika-Korpshttp://www.feldgrau.com/http://www.skalman.nu/http://www.diedeutschewehrmacht.de/Panzertruppen - niemieckie jednostki pancerneNiemieckie siły zbrojne-WehrmachtNiemieckie siły powietrzne-LuftwaffeUzbrojenie WehrmachtuUzbrojenie Wojska Polskiego 1914-1939 Niemiecka broń pancernaNiemiecka broń pancerna Fotogalerie broni pancernej m.in. Regelbau 687 Panzerfaust Polska broń pancerna bunkryKriegsmarineRosyjska broń pancerna jej działania bojowe (english version)Pojazdy Armii Radzieckiej 1935-45Łuski karabinowe, amuniacja, typy oznaczenia: Oryginalne zdjęcia pocztówki obu wojen wiatowych Wojna 1939-45 USA W.BrytaniaTwierdza Europa Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich walki o Tobrukhttp://www.geocities.com/Pentagon/7087/uklinks.htm grupa dyskusyjna o militariach: wojskowoć, strategia, technika wojskowa, poszukiwania pl.misc.militaria subskrybcja przez program pocztowy, najlepiej skonfigurowany serwer: news.tpi.plPolska północno-wschodnia. Podlasie, Warmia Mazury:Pogranicze - wyprawy offroad, koleje, fortyfikacje Podlasiu Fortyfikacje Mazurska Pozycja Graniczna budowy umocnień granic pozycji Prus Wschodnich Przesławek Dłutowo Lokalizacje punktów oporu schronów placówka fortyfikacyjna Giżycka generał Blaskowitz Fortyfikacje Mazurskiej Pozycji Granicznej punktów oporu mazury obrony Twierdza Boyen, Feste Boyen twierdzy jezioro Niegocin doliną Rospudy Filipów Bakałarzewo Raczki linearne skrzydłami odcinek Niszy Suwalskiej Prus Wschodnich Punkty oporu zaprojektowane stawiać samodzielny opór okrążeniu punkcie oporu schronów Regelbau serii centralnie umieszczano dwu jednokondygnacyjne obiekty dowodzenia Regelbau 113d otoczone flankującymi bunkry schronami typu Dodatkowym wzmocnieniem obrony lekkie skarbów eksploracja skarby schrony bierne piechoty okopach ukrycia Doppel Gruppenunterstand garaże działek ppanc Pak Unterstellraum obsadą obserwatora artylerii moździerzy mały schron peryskopem betonowe obiekty metrowej grubości ścian stropów wzmocnieniem kształtowników blachy falistej odpornością punktów oporu Twierdza Boyen rowy łącznikowe twierdzy Boyen wyjątkowo Bakałarzewie podziemne przejście poterna umocnienia ziemne piechoty artylerii p panc podejściach drogach wykopano rowy przygotowano przenośne zapory p czołg Pozycja Narew Pisa Galindii Narwii Pisie Ostrołęki Dłutowa nową granicę między ZSRR III Rzeszą Prus Wschodnich wcielono okupowane terytoria polskie brzegu rzek Kurpiowszczyznę Ciechanowskie Puszczę Kampinoską naturalna granica Prus ochronę linię Bezpieczeństwa zaplanowano wybudowanie fortyfikacji oddziały saperskie Wehrmachtu umocnień polowych Armii Czerwonej Pozycji Piskiej Węzeł Pisz Snopki Maldanin punktem oporu Pozycji Pisa Narew obiekty Regelbau 107 501 502 Giżycki Rejon Umocniony Przytuły Kruklanki Miłki Wyszowate Cierzpięty Okartowo Giżyckiem mapka odcinkach Kruklanki lekkie schrony ckm ukrycia piechoty garaże dział zachodnim brzegu Pisy Narwii stanowiska polowe artylerii gniazd ckm piechoty placówki fortyfikacyjnej Olsztyna rejony umocnień punktu oporu Zbójna Cieciory Turośl Trzcińskie Adamusy Kozioł Wolisko Jeże Pisz zachodnim skraju doliny Pisy miejscach możliwych przepraw mosty brody żelbetowe schrony bierne piechoty piechoty dział p panc schrony bojowe ckm wyszukiwarka searchengine wyszukuj Regelbau stanowiska MG Schartenstand Heinrich lekkie ukrycia piechoty Cechą charakterystyczną schronów Pozycji Narew Pisa bunkry jest maskowanie ścian tynkowym barankiem podobnie Pozycja Olsztynecka Struktura umocnień przypomina tu mocno rozproszone umocnienia linearne zwłaszcza Pisą odległości między pojedynczymi obiektami wynoszą klika kilometrów odcinkach liczne umocnienia ziemne piechoty artylerii p panc rowy łącznikowe Wykopano rowy przygotowano przenośne zapory umocnień rejonu Trzcińskich Turośli bunkrami fortyfikacje Prusy Warmia Mazury wschodniopruskieMilitaria Bunkrydpolskie strony militarneschrony fortyfikacje FortyfikacjeMultikatalog fortyfikacji krajów Europy - fotogalerieMultikatalog fortyfikacji krajów Europy - fotogalerieUmocnienia Schron Himmlera kwaterze Hochwald Lokalizację mapka budowy kwater dowodzenia Prusach Wschodnich 1940 plan uderzenia ZSRR Barbarossa Budowy zakonspirowano Chemische Werke Askania Organizacji TODT leśnych linii kolejowych bocznice pociągów sztabowych kwatera Hitlera Wolfschanze 1941 kwatera OKH Kwatermistrzostwa Łączności Mauerwald Anna Mamerkach kwaterą dowództwa SS Policji Hochwald Pozezdrze Zespoły dowodzenia Luftwaffe przystosowanych schronach ośrodków badawczych 1935 1937 kwatera Robinson Gołdap Breitenheide" Szerokim Borze dowódca Luftwaffe pociągu sztabowym fortyfikacje kursującym kwaterami Ribbentrop RAM przeniósł się do kompleksu pałacowego Sztynorcie Kancelarii Rzeszy kwaterę Wendula Radziejami Także Göring obiekt Romintami rejon Gołdap Rominty Anlage Nord Anlage Mitte Anlage Sud 1940 Konewki Stępiny gigantyczny schronem pociągu sztabowego Anlage Nord N1 Gierłoż punktów dowodzenia wywiad wojskowyschronu sztabu Liss kommandostand generał Wagner Mauerwald Quelle tunele przejścia podziemne poterny podziemia Przeciwlotnicze schrony bierne planych schematy rysunki kwaterach budowano bunkry odporności eksploracja Bnowe (Bneu) dwumetrowymi żelbetonowymi stropami ścianami zewnętrznymi obiekty linii fortyfikacyjnych stawiano powierzchni gruntu dwa wejścia zamurowane wyjście awaryjne śluzy przejściowe zamykane drzwiami pancernymi filtry zapewniające pełną ochronę przed atakiem gazowym Korytarz przelotnia broniony ogniem wewnętrznych strzelnic osłoniętych małymi płytami pancernymi Schrony Wolfschanze rozmiary pomieszczeń sztabowych umiejscowieniem wejść użytkowników kwater generał Grossmann obiektów Gierłoży Pozycja Jezior Mazurskich podziemne kondygnacje windami kwaterze Breitenheide Warmia i Mazury schrony odporność B1 A C pomieszczenia wielu kondygnacji zachowany Gołdap obiekt ściany strop grubości 2,5m odporność A1 Mamerkach Gierłoży schrony techniczne łączności CO elektrownie siłownie stacje trafo garaże bomb zapalających obetonowane zbiorniki ppoż 1944 obiekty najcięższych nalotów bombowych obudowano dodatkowym płaszcz żelbetowy zatopionymi stropie pionowymi słupami oddzielonym amortyzującą warstwą żwiru Aby utrzymać taką masę żelbetu wykonywano fundament kwaterze Wolfschanze zabezpieczenie przed podziemnymi wybuchami specjalnych bomb lotniczych aliantów wejście pozostawiano płaszczu przelotowy korytarz przelotnię ściany frontowej starego obiektu Powstały ten sposób obiekty o zwiększonej odporności A Bneu A1 Wolfchanze zbudowanopodstawPP - Pozycja Piska schrony konstrukcji stanowiska OPL stropie kwaterze schrony stanowiska ckm Ringstand działek plot 37mm stropach kwaterach występowały liczne obiekty pomocnicze baraki przybudówki Gierłoży obudowano ścianką żelbetową schrony odporności C B1 Schrony bocznice postoju pociągów sztabowych zabezpieczono przed obserwacją zwiadu lotniczego siatkami maskującymi sztucznymi drzewami roślinnością zasadzoną nieckach stropowychspecjalnym tynkiemdomieszką morskiej trawy Zewnętrzną ochronę obiektów stanowiły ziemne stanowiska ckm dział plot wartownie stalowe wieże obserwacyjno bojowe metrowej szerokości pola minowe ogrodzeniazasieki promieniu kilkudziesięciu kilometrówkwater rozmieszczone były stanowiska GPP - bunkry schrony fortyfikacje Pozycja graniczna obserwacyjne batalionów ochrony ostrzegające przed nalotamizabezpieczające teren przed grupami dywersyjnymi zachód Wielkich Jezior rozbudowano pas przesłaniania granic Dla zwiększenia bezpieczeństwa1942 ograniczonozawieszono ruch pasażerski liniach Kętrzyn Mazury Garbate Węgorzewo Giżycko Gołdap Tolminkiejmy Gdy 1944 Rosjanie znaleźli się kilkadziesiąt kilometrówstrefy kwater do walki zabrano stąd ostatnie rezerwy tym batalion przeformowane dwie brygady: BGrenadierówBOchronną Führera Schron Hitlera Wolfschanze Kwatery pozostały ścisłą tajemnicą do czasu zajęcia ich jesieniązimą 44/45 przez Armię Czerwoną Pojawiają się co pewien czas mało wiarygodne informacje o wykryciu kwater przez radzieckich agentów lub zwiadowców (a nawet bombardowaniach lotniczych ) Bliższe prawdy wydaje się natomiast zlokalizowanie "w okolicy Rastenburga" Giżycki Rejon Umocniony Giżycko dowodzenia III Rzeszy wywiad brytyjski nasłuchu radiowego Enigma 24 1945 zniszczyć kwatery ogromne ilości materiałów wybuchowych melenit trotyl schron saperzy wysadzili obiekty kwaterach Wolfschanze Gierłoży Hochwald Pozezdrzu Kancelarii Rzeszy Radziejach Kwatery Göringa Romintach Gołdapi 1944 radziecka ofensywa Prus Wschodnie obiekty Mamerkach Szerokim Borze Gołdapi 1944 przyfrontowe składy amunicji lokalne punkty dowodzenia 4 Armii obiektów terenie Prus Fritz HQ Mauerwald trawa morska maskujący tynkWschodnich min Kamińskiem nad jez Dadajw Lasach Ublickich (prawdopodobnie fabryki zbrojeniowe lub magazyny) Istniała także prawdopodobnie kwatera Kocha Gauleitera Prus Wschodnich) której do końca słał paniczne meldunki do Hitlera Mieściła się prawdopodobnie pobliżu Piławy wybudowanym Archeologia - kurhany, grodziska PrusachZabytkowe budownictwo Warmii Mazur Berlinka RAB - Zagubiona autostrada Prus WschodnichKoleje Warmii Mazur

If your browser doesn't support Java or if you use Norton Comander (Pop-killer) or firewall CLICK HERE!
Free Web Hosting