Giżycka Pozycja Polowa


Infanterieraum - schron piechotyNiemieckie doświadczenia wojenne z sierpnia 1914 roku udowodniły, że oddanie bez walki rozległych terenów na przedpolu i wśród Wielkich Jezior Mazurskich może skomplikować, a wręcz uniemożliwić przejście do działań zaczepnych. Istniejące dotąd fortyfikacje Masurische Seenstellung oparto na zachodnim skraju Wielkich Jezior, pozostawiając bez ubezpieczenia mosty i przesmyki międzyjeziorne: Ogonki, Pozezdrze, Kruklanki, Kruklin - Staświny, Miłki, Cierzpięty i Okartowo. Przeciwnik kontrolujący te miejsca mógł skutecznie powstrzymywać działania ofensywne niemieckiej armii. W sytuacji militarnej to klasyczny pat. Należało więc szybko zreorganizować cały system obrony.
    Natychmiast po odzyskaniu tych terenów we wrześniu 1914 roku, gen. Ludendorf zarządził budowę umocnień otaczających rozległym pierścieniem Twierdzę Boyen w Giżycku. Zaplanowano linię w/g nowej koncepcji tzw. Giżyckiej Pozycji Polowej (Feldstellung Lötzen). Poprzez powstanie łańcucha punktów oporu zamierzano stworzyć zamknięty obszar obronny, który mógłby stawiać opór nawet w okrążeniu. Rolę wysuniętego przyczółka miał pełnić silny węzeł kruklanecki. Była to mieszanka koncepcji ciągłej linii fortyfikacyjnej i twierdzy pierścieniowej, zawierająca najcenniejszeFernmelderaum - schron łączności elementy obu tych rozwiązań. Za najdogodniejszy do obrony Feldstellug Lötzen uznano obwód: j. Śniardwy- Okartowo- j. Tyrkło- j. Buwełno- Staświny - Kruklin- j. Kruklin- Kruklanki- j. Gołdopiwo- rz. Sapina- j. Stręgiel- Ogonki- j. Święcajty- j. Mamry- j. Dobskie- j. Dejguny- Sterławki Wlk.- j. Iławki- j. Guber- Krzyżany- j. Ryńskie (zatoka Rominek)- j. Tałty- j. Mikołajskie- j. Śniardwy [mapka]. W ciągu miesiąca zdołano wykonać tylko niewielką ilość fortyfikacji ziemnych, natychmiast poddanych ciężkiej próbie. Rosjanie nie rozdzielając sił (jak w kampanii sierpniowej), postanowili jesienią 1914 roku przełamać niemiecką obronę wokół serca Prus Wschodnich- Twierdzy Boyen. Feldstellung Lötzen została przerwana po ciężkich walkach w rejonie wsi Cierzpięty. W/g mieszkańców poległ tu "rosyjski generał" i resztki obelisku w lesie koło wsi są jego grobem. Zagrożony przełamaniem, centralny odcinek frontu Wielkich Jezior, udało się uratować dzięki długotrwałej obronie rejonu Rydzewa, Gór Paproteckich, Garncarskiej Góry, Woźnic i Łuknajna (na przedpolach Masurische Seenstellung).
    Po ponownym wyparciu Rosjan z obszaru Wielkich Jezior w II 1915 roku, przystąpiono do przerwanych prac budowlanych. W latach 1915/17 wzniesiono 255 schronów różnego typu i przeznaczenia. Schrony te były rozwojowymi wersjami obiektów międzypól fortecznych (m.in. z Królewca, Poznania). Umieszczone w głębokich wykopach i przykryte ochronną warstwą ziemi, były trudne do zlokalizowania i zniszczenia. Grubość ich betonowych ścian i stropów Infanterieraum - wysadzona komora schronu. Widoczne haki mocujące. Fot. Marcin Kołakowskiwynosi 1-1,5 metra, wewnętrzne walcowate pomieszczenia wzmocnione są blachą falistą (co znacznie przyśpieszało budowę). Obiekty występują w różnych wersjach jako Wachtraum-WR, Bereitschaftsraum-BR, Infanterieraum-IR, Fernmelderaum-FR, Beobachtungraum-Beob.R. Schematyczne rysunki schronów GPP. Typowy Stützpunkt (kompanijny punkt oporu) umieszczano na wzniesieniu terenowym. Składał się z dwóch IR dla dwóch plutonów piechoty każdy (na przeciwstoku) i pojedynczych BR i WR dla drużyn pogotowia/warty. Dodatkowo występowały także małe obiekty obserwacyjne (peryskop) i łączności. Odległości pomiędzy poszczególnymi punktami oporu wynosiły 1-3 km. Na odcinku wschodnim przewidziano obsadę dwoma dywizjami piechoty, rozmieszczonymi w 33 punktach oporu. Na północno-wschodniej flance Giżyckiej Pozycji Polowej zdwojono obronę. Dodatkową wewnętrzną linię: Pieczonki-Spytkowo-Pieczarki stanowiło kolejne 6 punktów oporu. Odcinek zachodni Feldstellung Lötzen miała zabezpieczać jedna dywizja, broniąca 12 punktów oporu.
    Ukończona pozycja obronna nie odegrała już żadnej roli w I wojnie, ale stanowiła jedyną nowocześniejszą grupę fortyfikacji w Prusach Wschodnich. Ta niemiecka enklawa pozostawała od 1918 roku niemal bezbronna. Stacjonujący tu I Korpus Armii dysponował siłami zaledwie 2-3 dywizji, które w najlepszym przypadku mogły skutecznie bronić rejonu królewieckiego i Sambii. Bereitschaftsraum - schron pogotowiaNa dodatek na obszarze P.W. znajdowała się francusko-brytyjska komisja kontroli (MKK) pilnująca przestrzegania postanowień Traktatu Wersalskiego. Na całym obszarze pokonanych Niemiec zabroniono jakichkolwiek modernizacji czy nowych przygotowań obronnych. Mimo tego w połowie lat dwudziestych Niemcy zaryzykowali. W latach 1925/26 zbudowali skrycie 18 nowych obiektów w rejonie Wielkich Jezior. Pozycja giżycka została wzmocniona żelbetowymi schronami biernymi Doppel i Gruppenunterstand (m.in. Giżycko, Tuchlin, Paprotki), a nawet bojowymi (m in. zamaskowany jako dom mieszkalny przy moście schron w Mikołajkach). MKK wykryła część tych budów i nakazała wstrzymanie prac oraz zniszczenie już ukończonych. Liczne protesty niemieckie, ale także zaniepokojenie Polski i innych krajów ościennych, doprowadziły do zwołania Konferencji Paryskiej. Jej ustalenia ze I 1927 otworzyły de facto nowe możliwości niemieckim fortyfikatorom. Co prawda obszar giżycki nie znalazł się w dozwolonym obszarze budów Trójkąta Lidzbarskiego (Mrągowo-Morąg-Iława Pruska), ale Niemcy ciągle modernizowali niektóre odcinki Feldstellung Lötzen Mapy rozmieszczenia dawnych obiektów fortyfikacyjnych, m.in. Giżycka Pozycja Polowa(np. węzeł Kruklanki).
    Po odrzuceniu wszelkich ograniczeń traktatowych w 1936 roku rozpoczęto budowę Giżyckiego Rejonu Umocnionego. Odtąd fortyfikacje pozycji polowej włączone w nowy system, służyć miały jako jego zaplecze socjalno-magazynowe. W 1944 roku fragmentarycznie powrócono do koncepcji punktów oporu Giżyckiej Pozycji Polowej. Np. w rejonie Kruklanek rozbudowano kazamaty bojowe dla dział p.panc. oraz lekkie ukrycia piechoty.

Opracowanie © C.Markiel 2003
kliknij w baner by powrócić do strony indeksu głównego

fortyfikacje schrony bunkry umocnienia fortyfikacje bunkry

Free Web Hosting